چکیده:
هدف از این پژوهش، بررسی مبانی و انواع خودآگاهی ازمنظر فلاسفۀ اسلامی و میزان بهکارگیری آن در سند تحول بنیادین آموزشوپرورش بوده است و برای انجامدادن تحقیق، از روش ترکیبی (کیفی و کمّی) استفاده کردهایم؛ بدین شرح که در بخش کیفی، روش تحلیل مفهومی و استنتاجی و تحلیل محتوای کیفی (استقرایی) و در بخش کمّی، روش تحلیل محتوای کمّی را بهمنظور تحلیل سند تحول بنیادین آموزشوپرورش (مبانی انسانشناسی و اهداف) بهکار گرفتهایم. جامعۀ آماری پژوهش در بخش کیفی، آثار فلاسفۀ اسلامی و سند تحول بنیادین آموزشوپرورش را شامل میشود و روش نمونهگیری در بخش کیفی، ازنوع هدفمند و در بخش کمّی، ازنوع تحلیل محتوای مقولهای بوده است. برای تحلیل اطلاعات از روش کدگذاری باز، محوری و گزینشی استفاده کردهایم. یافتههای پژوهش نشان میدهد مبانی خودآگاهی ازمنظر فلاسفۀ اسلامی، شامل ارتباط نفس و بدن، اندیشهورزی، تکامل و تعالی نفس، غیرت، غایتگرایی و انواع خودآگاهی (اعماز فیزیکی، هیجانی، اجتماعی، معنوی و عقلانی) است؛ همچنین یافتههای پژوهش در بخش تحلیل محتوای سند تحول بنیادین آموزشوپرورش نشان میدهد در بخش مبانی انسانشناسی، به خودآگاهی عقلی و در بخش اهداف سند موردبحث، به خودآگاهی فیزیکی و معنوی، به بیشترین میزان توجه شده است.
The purpose of this research was to investigate the foundations and types of self-awareness from the point of view of Islamic philosophers and the extent of its application in the Fundamental Development of education document. We have used a combined (qualitative and quantitative) method to conduct the research; In this way, in the qualitative part, we have used the method of conceptual and inferential analysis and qualitative content analysis (inductive) and in the quantitative part, we have used the method of quantitative content analysis in order to analyze the Fundamental Development of Education document and (the foundations of anthropology and goals). The statistical community of the research in the qualitative part includes the works of Islamic philosophers and the Fundamental Development of Education document, and the sampling method in the qualitative part was purposeful and in the quantitative part, it was a categorical content analysis. We have used open, axial and selective coding method for data analysis. The findings of the research show that the basics of self-awareness from the point of view of Islamic philosophers include the connection between the soul and the body, thinking, evolution and self-exaltation, zeal, eschatology and types of self-awareness (including physical, emotional, social, spiritual and intellectual); Also, the findings of the research in the content analysis section of the Fundamental Development of Education document show that in the anthropology basics section, intellectual self-awareness and in the objectives section of the discussed document, physical and spiritual self-awareness have been given more attention.
خلاصه ماشینی:
یافتههای پژوهش نشان میدهد مبانی خودآگاهی ازمنظر فلاسفۀ اسلامی، شامل ارتباط نفس و بدن، اندیشهورزی، تکامل و تعالی نفس، غیرت، غایتگرایی و انواع خودآگاهی (اعماز فیزیکی، هیجانی، اجتماعی، معنوی و عقلانی) است؛ همچنین یافتههای پژوهش در بخش تحلیل محتوای سند تحول بنیادین آموزشوپرورش نشان میدهد در بخش مبانی انسانشناسی، به خودآگاهی عقلی و در بخش اهداف سند موردبحث، به خودآگاهی فیزیکی و معنوی، به بیشترین میزان توجه شده است.
مقولۀ خودآگاهی در کتب مختلف دیده میشود؛ اما مبانی این خودآگاهی با توجه به اندیشههای متفکران غیراسلامی تبیین شده است؛ لذا در پژوهش حاضر، بهمنظور بومیسازی این مقوله با توجه به اندیشههای فلاسفۀ اسلامی (ابنسینا، سهروردی و ملاصدرا)، مبانی و انواع خودآگاهی براساس نظریات این سه فیلسوف برجسته استخراج و استنباط میشود و سپس برپایۀ یافتهها میزان گستردگی انواع خودآگاهی در دو بخش مبانی انسانشناسی و اهداف سند تحول بنیادین آموزشوپرورش بررسی خواهد شد؛ بدین ترتیب، در پژوهش پیشِروی، درصدد پرکردن این خلأ ازطریق بررسی نظریات فلاسفۀ بزرگ اسلامی، واکاوی مبانی و انواع خودآگاهی ازدیدگاه آنان، و مشخصکردن میزان و انواع خودآگاهی در سند تحول بنیادین آموزشوپرورش هستیم و بنابراین، پاسخگویی به سؤالات زیر، موردتوجه است: - مبانی خودآگاهی ازدیدگاه فلاسفۀ اسلامی کداماند؟ - انواع خودآگاهی ازدیدگاه فلاسفۀ اسلامی کداماند؟ - در سند تحول بنیادین آموزشوپرورش، انواع خودآگاهی به چه میزان موردتوجه قرار گرفته است؟ روش پژوهش برای انجامدادن این پژوهش، از روشی ترکیبی استفاده کردهایم که ازحیث هدف، ازنوع کاربردی و ازلحاظ رویکرد، ازنوع ترکیبی (کیفی، کمّی) و متوالی اکتشافی است.