چکیده:
یکی از وجوه اعجاز که مفسران قرآنی را به تدبر وا داشته اعجاز محتوایی است؛ این نوع از اعجاز با
مفاهیم درونی قرآن ارتباط دارد و اگر چه میتوان مولفه های گونا گونی را برای آن برشمرد، اما مولفههای
مورد اتفاق فریقین را میتوان اختاف ناپذیری، اخبار از غیب، بواطن قرآن، اعجاز علمی وجامعیت
قرآن دانست که شامل محورهایی نظیر قانونگذاری، هدایتی، حقوقی، مسائل اخاقی و... میشود
و آنچه از تطبیق استنتاج میگردد معین آنست که توجه به این نوع اعجاز در طی قرون مختلف
با شدت و ضعفهایی روبرو بوده که در سیر زمانی مختلف هر یک از فریقین توجه و عنایت ویژه
بدان داشته اند و اختافات مبنایی در طرح مساله، باورها و روش طرح با یکدیگر دارند برای مثال
در مورد بطون قرآن کریم با وجود قبول و مسلم دانستن این مولفه در نقل اهل سنت با اندک اغماض
از پیامبر( ص) یا صحابه بحثی مطرح نمیشود در حالی که شیعه بدان عنایت و اهتمام ویژه داشته
است یا در مبنا تشیع بر خاف اهل سنت بر این باور است تنها مرجع حقیقی برای دفع شبهات
معصومان میباشند و آنها عالم به قرآن هستند. بنابراین این نوشتار میکوشد با رویکردی توصیفی_
تحلیلی مولفه های اعجاز محتوایی را از منظر مفسران شیعه و سنی مورد بررسی قرار دهد.
One of the aspects of miracles that have made the Qur'anic commentators ponder is the miracle of content of the Quran; This type of miracle is related to the inner concepts of the Qur'an, and although various components can be enumerated for it, but the components agreed upon by both parties can be considered as indisputability, news from the unseen, the inside layers of the Qur'an, scientific miracles, and the comprehensiveness of the Qur'an, which include axes such as legislation, guidance, legal, ethical issues, etc..
What can be deduced from the comparative study reveals that the attention to this type of miracle during different centuries has been faced with intensity and weaknesses, which in the different time course, each of the two groups has been paid special attention to it, and has fundamental differences in the formulation of the problem, beliefs and methods of formulation with each other, for example, regarding the inside layers ( بطون) of the Holy Qur'an, despite accepting and considering this component as certain, no discussion is made in the words of the Sunnis, while the Shia has paid special attention to it, or on the basis , the Shia, contrary to the Sunnis, believe that infallibles are the only real authority to dispel the doubts and they are knowledgeable about the Qur'an. Therefore, this article tries to analyze the components of content miracles from the point of view of Shiite and Sunni commentators via a descriptive-analytical approach.
خلاصه ماشینی:
بررسی تطبیقی مولفههای اعجاز محتوايی با تاكيد بر نگاه مفسران شیعه و سنی لطفعلی عبداللهی واشان 1 ، مجید معارف 2 ، سید محمد علی ایازی 3 چكيده یکی از وجوه اعجاز كه مفسران قرآنی را به تدبر وا داشته اعجاز محتوایی است؛ این نوع از اعجاز با مفاهیم درونی قرآن ارتباط دارد و اگر چه میتوان مولفههای گوناگونی را برای آن برشمرد، اما مولفههای مورد اتفاق فریقین را میتوان اختلاف ناپذیری، اخبار از غیب، بواطن قرآن، اعجاز علمی وجامعیت قرآن دانست كه شامل محورهایی نظیر قانونگذاری، هدایتی، حقوقی، مسائل اخلاقی و...
مفسران مولفههای گوناگونی را برای اعجاز محتوایی برشمرده اند که میتوان به اخبار از غیب، اختلاف ناپذیری، قانونگذاری، اعجاز علمی، بطون قرآن، مسائل تربیتی، جامعیت قرآن، اخلاق و معارف اشاره کرد و از آنجا که بنای این پژوهش، تفسیرتطبیقی این مولفهها در نگاه اهل سنت و شیعه است، به صورت موردی برجستهترین این مولفهها که مورد اتفاق فریقین است را گزینش کرده و مورد واکاوی قرار میدهد.
عدهای از مفسران معاصر به اعجاز علمی قرآن پرداخته اند که میتوان به (رک: قمى، 1404، ج 2، ص 70، صافى، 1418، ج 1، ص 57، عروسی حویزی،1383، ج 2، ص 365، شریعتی، 1346، ج1، ص11، صادقى،1406، ج 29، ص 341) اشاره کرد؛ همراستای این بحث برخی در تفسیر آیه شریفه (رک: رعد/ 2) میگویند: يعنى آسمان رابدون ستونهاى قابل ديدن بنا کرده است که از وجود قوه جاذبه ودافعه بين كرات خبر میدهد و قرآن کریم از این قانون در حدود هزارسال پیش پرده برداشته است.