چکیده:
مقدمه: شناخت جوامع عشایری از حیث قابلیتها، امکانات، محدودیتها و تنگناها و چگونگی تعامل آنها از ضروریات برنامهریزی توسعه پایدار است. از این رو بر اساس معیشت پایدار ضرورت دارد، وضعیت پایداری زندگی و امکانات معیشتی آنان مورد بررسی و شناسایی قرار گیرد.
هدف پژوهش: پژوهش حاضر با هدف شناسایی الگوهای زیستی در چارچوب رویکرد معیشت پایدار، بر آن است تا مقایسهای از سرمایههای معیشتی پنجگانه انسانی، اجتماعی، فیزیکی، مالی و طبیعی در دسترس این الگوهای زیستی داشته باشد.
روششناسی تحقیق: پژوهش پیش رو، به لحاظ هدف کاربردی و از نوع کمی و توصیفی - تحلیلی است. جامعه آماری شامل دو گروه عشایر اسکانیافته و عشایر نیمهکوچنده مجموعا با تعداد 520 خانوار است. با استفاده از فرمول اصلاحشده کوکران 126 خانوار و از هر گروه 63 خانوار، به عنوان حجم نمونه تعیین شد. گردآوری اطلاعات به صورت اسنادی و پیمایشی با فن مصاحبه و پرسشنامه انجام گرفت. به منظور تجزیهوتحلیل دادهها در محیط نرمافزار Spss23 از Student-T-test استفاده شد.
قلمروجغرافیایی پژوهش: شهرستان ملارد در استان تهران، دارای چهار دهستان به نامهای اخترآباد، بیبی سکینه، ملارد جنوبی و ملارد شمالی است. عشایر این شهرستان در دهستان اخترآباد از توابع بخش صفادشت، استقرار یافتهاند.
یافتهها و بحث: الگوهای زیستی عشایر شهرستان ملارد به دو شکل است. یک گروه عشایر اسکانیافتهاند و گروه دیگر عشایر نیمهکوچنده. وضعیت داراییهای معیشتی در بین این دو گروه تفاوتهای چشمگیری داشته به طوری که شرایط زندگی آنان را برای ادامه کوچ یا اسکان تحت تاثیر قرار میدهد.
نتایج: نتایج نشان داد میانگین شاخص سرمایه انسانی در گروه عشایر اسکانیافته 45/ 3 و عشایر نیمهکوچنده 40/ 3 بود. از سوی دیگر، شاخص سرمایه اجتماعی در گروه عشایر نیمهکوچنده با مقدار 76/ 3 نسبت به عشایر اسکانیافته با مقدار 18/ 3 دارای ارزش بالایی بوده است. شاخص سرمایه فیزیکی به ترتیب 83/ 3 و 98/ 2 در گروه عشایر اسکانیافته و عشایر نیمهکوچنده به دست آمد. سرمایه مالی در گروه عشایر اسکانیافته 97/3 و عشایر نیمهکوچنده 98/ 2 بود. میانگین سرمایه طبیعی در این دو گروه تفاوت بسیار کمی داشت و به ترتیب 22/ 1 و 42/ 1 در گروه عشایر اسکانیافته و در گروه عشایر نیمهکوچنده بود؛ بنابراین میتوان گفت، میانگین سرمایههای اجتماعی و طبیعی عشایر نیمهکوچنده بالا بوده است. علاوه بر این کل داراییهای معیشتی عشایر اسکانیافته و نیمهکوچنده به ترتیب 13/ 3 و 91/ 2 بود. پس میانگین کل داراییها به طور قابل ملاحظهای در گروه عشایر اسکانیافته در مقایسه با گروه عشایر نیمهکوچنده بیشتر است.
Introduction:
Understanding nomadic communities in terms of capabilities, facilities, limitations and bottlenecks and how they interact is one of the necessities of sustainable development planning.
Purpose of the research
The aim of this study is to identify biological patterns in the framework of sustainable living approach, to compare the five human, social, physical, financial and natural livelihoods available to these biological patterns.
Methodology
Using a modified Cochran's formula, 126 households were determined as the sample size. Data collection was done in the form of documents and surveys using interviews and questionnaires. Student-T-test was used to analyze the data in Spss23 software environment.
Geographical area of research
The nomads of Mallard city in Tehran province, in Akhtarabad rural area of Safadasht district, have been established. Results and discussion The biological patterns of Mallard County nomads are in two forms. One group of nomads is settled and the other group is semi-nomadic.
Conclusion:
The results showed that the average human capital index in the settled nomadic group was 3. 45 and semi-nomadic nomads was 3. 40. On the other hand, the social capital index in the semi-nomadic nomadic group with a value of 3. 76 was higher than that of the settled nomads with a value of 3. 18. The physical capital index was 3. 83 and 2. 98 in the group of settled and semi-nomadic tribes, respectively. The financial capital in the group of settled nomads was 3. 97 and semi-nomadic nomads was 2. 98. The average natural capital in these two groups was very small and was 1. 22 and 1. 42 in the settled nomadic group and semi-small in the nomadic group; Therefore, it can be said that the average social and natural capital of semi-nomadic tribes has been high. In addition, the total subsistence assets of the settled and semi-displaced nomads were 3. 13 and 2. 91, respectively.
خلاصه ماشینی:
تحلیل الگوهای زیستی سامانه های عشایری با تأکید بر رویکرد معیشت پایدار (مورد مطالعه : کانون های عشایری شهرستان ملارد) وحید ریاحی *١- دانشیار گروه جغرافیای انسانی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران ، ایران .
طبق آمار شبکه بهداشت و درمان شهرستان در سال ١٤٠٠، جامعه آماری این پژوهش شامل دو گروه عشایر اسکان یافته و عشـایر نیمه کوچنـده مجموعاً با تعداد ٥٢٠ خانوار (٢١٠٠ نفر) بوده است .
ویژگیهای توصیفی گویه های سنجش قابلیت زمین گویه , عشایر اسکان یافته , عشایر نیمه کوچنده , میانگین , میانگین میزان حاصلخیزی خاک مزرعه , 3/02, 3/24 کیفیت علوفه مرتعی , 2/67, 3/25 - اقلیم منطقه بررسی جدول شماره (١١) و شکل طبقات اقلیمی شماره (٢)، گویای این موضـوع اسـت کـه بیشـترین پراکنـدگی نقـاط عشـایری در منـاطق نیمه خشک بوده است .
مقایسه میانگین سرمایه های معیشتی میان دو گروه عشایر اسکان یافته و نیمه کوچنده مطابق جدول شماره (١٤)، در سرمایه انسانی بین دو الگوی زیست مورد مطالعه ، با t برابر ٢/٩٣ در سطح معنیداری ٠/٠٥، عشایر اسـکان یافته با میانگین ٣/٤٥ نسبت به عشایر نیمه کوچنده با میانگین ٣/٤٠ وضعیت بهتری دارند.
نتایج پژوهش پیش رو با یافته های پژوهش های انجام گرفته توسط شکور و رضایی (١٣٨٩) مبنی بر بنیان های ضعیف مالی عشایر کوچنده ، برتری داراییهای اجتماعی بر داراییهای انسانی توسط سجاسی قیداری و همکاران (١٣٩٥) و بریمانی و همکاران (١٣٩٤)، کاهش تعداد دام سبک عشایر کوچنده بعد از اجرای طرح اسکان عشایر توسط قاسمی (١٣٨٧) تا حدودی قرابت موضوعی داشته هر چند که در این مطالعات کمتر توجهی به تمامی شاخص های معیشت پایدار شده است .
London: ODI Working, Institute of Development Studies.