چکیده:
یکی از منابع مهم و مورد نیاز مفسران در تفسیر آیات قرآن ، کتاب های لغت است و می توان از میان کتاب های لغت سده چهارم هجری ، به کتاب ارزشمند مفردات راغب اصفهانی; اشاره نمودکه همواره مورد توجه مفسرانی همچون علامه طباطبائی 1 قرار گرفته است. این جستار برآن است تا به بررسی آراء و نظرات علامه طباطبائی1 نسبت به گفته راغب اصفهانی ; در واژگان ولیّ ، عصم ، قهر ، وجه، اجتباء ،صنم و مشتقات آن در سورههای مبارک مائده و انعام به روشی توصیفی – تحلیلی و به وسیلهی گرد آوری اطلاعات به روش کتابخانه ای بپردازد. ایشان در بهره گیری از این منبع در ذیل تفسیر برخی از آیات ابتدا معنای ارائه شده واژه توسط راغب اصفهانی ;را به طور کامل شرح داده است و در پاره ای از واژه ها نظرات راغب اصفهانی ; را نپذیرفته و نهایتا اصلاح و نقد ،تکمیل وبه شرح کامل واژه مبادرت نموده است .
One of the important and needed sources of commentators in interpreting
the verses of the Qur'an is dictionary books and one can find among the
dictionary books of the fourth century A.H, the valuable book of Ragheb
Esfahani's contents. He pointed out that it has always been considered
by commentators such as Allameh Tabatabai. This article intends to examine
the views and opinions of Allameh Tabatabai regarding the words
of Ragheb Esfahani; in the words Wali, Asm, Qahr, Wajh, Ijtaba, Sanam
and their derivatives in the surahs of Ma'idah and An'am in a descriptiveanalytical
way and by collecting information in a library method. Using
this source, following the interpretation of some verses, he has first fully
explained the meaning of the word presented by Ragheb Esfahani; and in
some words, the views of Ragheb Esfahani; Has not accepted and finally
has corrected and criticized, completed and given a full description of the
word.
خلاصه ماشینی:
اما اين مقاله تلاش دارد به طور خاص به نقد و نظر ديدگاه لغوي علامه طباطبايي نسبت به نظرات لغوي راغب اصفهاني در سوره هاي انعام و مائده بپردازد و تا جايي که بررسي و تحقيق شده ، در اين باره مقاله و پژوهش مستقلي صورت نگرفته است .
همان گونه که گفته شــده ، «گوش يا چشم يا روي خود را نزديک فلاني بردم » اگر واژه «ولي » با حرف «عن » چه به صورت ظاهري ، و يا تقديري ، متعدي شده باشد، اقتضاي معنــاي اعراض (روگرداني ) و ترک نزديکي دارد و ظاهرا قربي که به معناي «ولايت » تعبير شــده ، ابتدا در حوزه قرب مکاني و زماني اشــياء به کار رفته و سپس به استعاره در قرب معنوي استعمال شده است » (طباطبايي ، ١٣٩٠: ١٢/٦) حال علامه طباطبايي بر سخن راغب اصفهاني اشکال وارد کرده و گفته او را ناصحيح و عکس حقيقت دانسته است .
٤- در بررسي و تحليل نظرات علامه طباطبايي ذيل تفسير آيه (أنعام /٥٢) معنايي که راغب اصفهاني در معناي «وجه » بيان کرده پذيرفته ، اما نقدي بر آن وارد نموده و سپس به تکميل معناي واژه پرداخته است .
٥- در تحليل و بررسي نظرات علامه طباطبايي نسبت به ديدگاه راغب اصفهاني در ذيل تفسير آيه (أنعام /٨٧) راغب معناي واژه «أجتباء» را انتخاب و برگزيدن بيان کرده ، برخلاف ايشــان معناي اين واژه به معناي جمع کردن و حفظ از تفرقه و تشتت ، دانسته است .