چکیده:
در صدر اسلام و بنا به سیره ی نبوی، برقراری اخوّت میان مسلمانان، یکی از ویژگی های ممتاز امّت اسلامی بود. سخن از این موضوع گرچه تاکنون ادامه یافته است اما درک اهمیت و میزان کارایی آن به عنوان یک اصل در سبک زندگی اجتماع ی، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. مسالهی تعارض میان افراد نیز از جمله مسائل مطرح در حوزهی ارتباطات انسانی است که توجه صاح بنظران را به خود جلب کرده است. از آنجا که اختلاف و تعارض میتواند آثاری منفی در حوزهی جامعه ایجاد کند و وحدت و همبستگی اجتماعی را برهم زند، درک درست این پدیده و کیفیت مدیریت آن اهمیت مییابد. نگریستن به دو مسالهی اخوّت و تعارض در کنار یکدیگر، حاکی از ارتباطی معنادار میان آن دو است. در این راستا میتوان از برخی ظرفی تهای کارآمد و ممتاز نظام ارتباطی اخوّت در مدیریت تعارضهای بین فردی بهرهمند شد. این پژوهش به صورت میانرشتهای انجام شده و از این حیث دارای نوآوری است. در این مطالعه که به شیو هی کتابخانهای و به روش توصیفی-تحلیلی تحقق یافته است، پس از استخراج برخی مولفه ها و ظرفی تهای اخوّت از آیات و روایات، چنین به نظر میرسد که کارکردهایی چون انصاف، گذشت و بخشش، خیرخواهی در رفع مشکل و اصلاح ذات البین، ضمن پوششدهی راهکارهای علوم انسانی در این حوزه چون گذشت، مذاکره و دخالت شخص ثالث، نقاط ضعف مطرح شده در این راهکارها را نیز ندارند.
خلاصه ماشینی:
در این مطالعه که به شیوهی کتابخانهای و به روش توصیفی-تحلیلی تحقق یافته است، پس از استخراج برخی مؤلفهها و ظرفیتهای اخوّت از آیات و روایات، چنین به نظر میرسد که کارکردهایی چون انصاف، گذشت و بخشش، خیرخواهی در رفع مشکل و اصلاح ذات البین، ضمن پوششدهی راهکارهای علوم انسانی در این حوزه چون گذشت، مذاکره و دخالت شخص ثالث، نقاط ضعف مطرح شده در این راهکارها را نیز ندارند.
تعارض و اختلاف در بین افراد جامعه پدیدهای است که میتواند موجب سستی پیوندهای ارتباطی شده و آثار مخربی به بار آورد، ازاینرو صاحبنظران علوم بررسیهای گستردهای جهت شناسایی علل ایجاد تعارض، کیفیت مواجهه با این مسأله و نحوهی کنترل و مدیریت آن انجام دادهاند؛ اما به نظر میرسد در دستیابی به الگویی جامع و کارساز چندان توفیقی نداشتهاند.
حال مسأله این است که آیا میتوان ارتباط معناداری بین اخوت و آثار آن، با این موضوع خاص (مدیریت تعارض) در عرصهی روابط اجتماعی يافت؟در این تحقیق پس از بررسی برخی از مهمترین راهکارهایی که صاحبنظران علوم انسانی در جهت حل و از بین بردن تعارض ذکر کردهاند، به ظرفیتها و قابلیتهای نظام جامع اخوّت در این راستا پرداخته میشود.
از جمله نتایج منفی این مسئله آن است که هنگام استفاده از شیوهی گذشت، علل تعارض مورد بررسی قرار نمیگیرد تا برای همیشه از میان برداشته شود.
بررسی منابع اسلامی به نظر میرسد ظرفیتهایی نیز در اخوّت وجود دارد که با تحقق آنها در پرتو عمل به وظایف برادری، چنانچه جامعهای دچار تعارض شده باشد قادر خواهد بود به درمان این مشکل بپردازد.