چکیده:
زمینه و هدف: پژوهش حاضر تحت عنوان واکاوی مفهوم احولیت (دوبینی) در مثنوی معنوی، این موضوع را در اثر منظوم مولانا بررسی کرده و بدین طریق معانی و مفاهیم این اصطلاح را بمنظور کشف مفهوم برخی ابیات و نوشته های وی به خواننده ارائه نموده است. احولیت در معنای «دوبینی» یا «خطا در دید» است، لیکن در سخنان مولانا، با توجه به زمینۀ حکایت، معنی و مفهومی ویژه پیدا میکند و همین امر باعث میشود کلام نیز متفاوت شده و بگونه ای خاص تعبیر و تفسیر گردد.
روش مطالعه: این جستار به شیوۀ تحلیلی-توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانه ای انجام پذیرفته است. محدوده مورد مطالعه اثر مثنوی معنوی است.
یافته ها: در کلام مولانا «احولیت» در معنای نقص و عیب ظاهری نیست، بلکه معنایی فراتر از نقص عضو دارد و در معنی باطنی آن بکار میرود. در منظومه فکری مولانا و فرهنگ اصطلاحات وی گونه های مختلفی از کج فهمی و اعوجاج فکری برخاسته از رذایلی مانند خشم، شهوت، عصبیت، قدرت طلبی، خیال، و خودبینی را شامل میشود که انسان را از درک درست امور و دیدن حقیقت بازمیدارد.
نتیجه گیری: آنچه از این تحقیق حاصل میشود آن است که مولانا برخی معایب و نواقص ظاهری جسم را در معنا و مفهوم دیگر یعنی کاستیهای اخلاق و امراض نفسانی مورد استفاده قرار داده و برحسب زمینۀ حکایت، روایتهای تمثیلی این معانی متفاوت است. بنا به عقیدۀ مولانا احولیت تشخیص راه از چاه و تمیز حق از باطل را بر صاحب خود دشوار میکند تا جایی که گاه وی را تا درۀ تباهی و هلاکت پیش میبرد. مولانا البته با تشریح انواع احولیت، شیوۀ درمان آن را به انسان نمایانده است.
BACKGROUND AND OBJECTIVES: This study focuses on Analysis of the Diplopia (Cross-eyed) in Masnavi Manavi.The presented subject has been detected poetic of works of Rumy to present the symbolic meanings and concepts of this term to the reader in order to discover the meaning of some of his verses and writings. Ahvaliat means “diplopia” “visual impairment” But in Rumi's words, according to the context of the anecdote, it finds a special meaning and concept; And this causes the word to be different and to be interpreted in a special way.
METHODOLOGY: This research is based on analytical-descriptive method and has been done by using library resources. Research field is Rumi's poems: Masnavi Manavi.
FINDINGS: In Rumi's words, "Ahvaliat" does not mean a body malformation, but has a meaning beyond the maim and is used in its esoteric meaning. So, in the way Rumi consider things and his lexicon There are various types of misunderstanding and intellectual distortion arising from evilness such as: anger, lust, nervousness, domineering Imagination and egoism, etc., which prevent man from understanding the proper action and truth.
CONCLUSION: the results that have been detected from this research is that Rumi used some of the physical defects and imperfections of the body in another meaning and concept, namely, moral defects and sensual morbid. These meanings are different according to the context of the anecdote (symbolic) narratives. According to Rumi, it makes it difficult for its owner to distinguish right from wrong, to the point that it sometimes leads him to the wrong path. Rumi - of course - by explaining the types of conditions, has shown the method of treatment to humans.
خلاصه ماشینی:
مقصود از دوبين کسي است که فاقد اعتدال در قضاوت و دقّت در مشاهده است ، بدرستي نمينگرد و احوال و اوضاع را بيشائبۀ اغراض مورد داوري قرار نميدهد؛ گرفتار حبّ و بغض است و ازاينرو قادر به درک حقايق امور جهان نيست » (وزين پور، ١٣٧٥: ١٣٠) از اين روست که مولانا معتقد است : چنبرة ديد جهان ادراک توست پردة پاکان حس ناپاک توست مدتي حس را بشو ز آب عيان اين چنين دان جامه شوي صوفيان چون شدي تو پاک پرده برکند جان پاکان خويش بر تو ميزند جمله عالم گر بود نور و صور چشم را باشد از آن خوبي خبر چشم بستي گوش ميآري به پيش تا نمايي زلف و رُخساره به تيش (مثنوي، د ٤ بيت ٢٣٨٨ -٢٣٨٤) باز حس کژ نبيند غير کژ خواه کژ غژ پيش او يا راست غژ چشم احول از يکي ديدن يقين دانک معزول است اي خواجه معين (همان ، بيت ٢٣٠٥- ٢٣٩٤) يکي ديگر از تعابيري که مولانا براي احوليت و دوبيني در مثنوي مورد توجه قرار ميدهد، «ديدة پيچ پيچ » است .
ir) Mhammad Sadegh Tafazli: Assistant Prfessr, Department f Persian Language and Literature, Faculty f Humanities, Brujerd Branch, Islamic Azad University, Brujerd, Iran.