چکیده:
تحولات اجتماعی و فرهنگی در چند دهه اخیر سبب جذب بیشتر توانیابان در جامعه شده است اما هنوز وجود برخی موانع، از حضور توانیابان در جامعه و استفاده از فرصتهای توزیع شده در آن جلوگیری میکند. در این پژوهش ما بهدنبال شناخت و بررسی عوامل موثر بر وضعیت تمایل و دسترسی توانیابان به مشارکت اجتماعی و فرصتهای فعالیت داوطلبانه هستیم. رویکرد پژوهش حاضر کیفی-کمی و ابزار جمعآوری داده، مصاحبههای عمیق فردی و پرسشنامه محقق ساخته بر اساس نظریات، تحقیقات پیشین و مضامین مستخرج از بخش کیفی است. دامنه سنی افراد مورد مطالعه از 15 تا 40 سال، انتخاب نمونه در بخش کیفی به روش گلوله برفی و مصاحبه عمیق فردی با 15 نفر از توانیابان و در بخش کمی یک تمام شماری از افراد 15 تا 40 سال مجتمع آموزشی نیکوکاری توانیابان در شهر مشهد است، تعداد پاسخگویان 137 نفر میباشد. در این پژوهش پس از استخراج مضامین از زمینه، به بررسی آماری ویژگیهای فردی و جمعیت شناختی، ویژگیهای شخصیتی توانیاب، نگرش جامعه، وضعیت عملکرد مسئولین و نهادهای قانونی و وضعیت عملکرد رسانهها از دید توانیاب، میزان رضایت از وضعیت اقتصادی، وضعیت دسترسی در فضای شهری و سیستم حمل و نقل عمومی و میزان دسترسی به امکانات آموزشی و محتوای درسی مناسب پرداختیم. نتایج حاکی از این است که سطح درآمد، وضعیت اقتصادی، دسترسی به فضای شهری، دسترسی به امکانات و محتوای آموزشی مناسب و نگرش منفی جامعه از عواملی است که بر وضعیت تمایل و دسترسی توانیابان به فرصتهای فعالیت داوطلبانه تاثیرگذار است.
In this research, we try to investigate the tendency and access to voluntary activity opportunities through a case study of the Rehabilitation Charity Complex in Mashhad with the aim of identifying barriers to access to voluntary activity opportunities among people with special needs aged from 15 to 40 of the educational complex rehabilitation charity in Mashhad. The approach of the present study is qualitative- quantitative integration method and for data collection we used in-depth individual interview with 15 people have special needs and researcher-made questionnaire based on theories, previous research and qualitative paradigm model of present study. Sample selection in the qualitative section is the snowball method and in the quantitative section is all the members aged from 15 to 40 of complex rehabilitation charity in Mashhad-Iran. The number of respondents is 137. In this research, after extracting the categories from the field of study, we looked at a statistic of personality and demographic characteristics, access status in urban space and public transport system, the performance of government officials and institution and media, economic conditions, access to course content suitable and educational facilities and the negative attitudes of the community. The results show that income level, economic conditions, access status in urban space, access to course content suitable and educational facilities and the negative attitudes of the community is affect the status of people with special needs tendency and access to voluntary activity opportunities.
خلاصه ماشینی:
شناخت عوامل مؤثر بر وضعيت تمايل و دسترسي افراد داراي معلوليت شهر مشهد به فعاليت هاي داوطلبانه و سنجش ميزان تأثير آنها نرگس نيازي * ، حسين قدرتي ** ، شفيعه قدرتي *** تاريخ دريافت :١٣٩٨/٦/٢ تاريخ پذيرش :١٤٠١/١/٢١ چکيده تحولات اجتماعي و فرهنگي در چند دهه اخير سبب جذب بيشتر افراد داراي معلوليت در جامعه شده است اما هنوز وجود برخي موانع ، از حضور اين افراد در جامعه و استفاده از فرصت هاي توزيع شده در آن جلوگيري ميکند.
با توجه به نتايج اين پژوهش ، نهادهاي حمايتي و مددکاري اجتماعي، رسانه ها، قانونگذاران، مسئولين و مديران شهري ميبايد در راستاي تأمين نيازهاي افراد داراي معلوليت و مشارکت هرچه بيشتر آنها در امور جامعه ، برنامه ريزيهاي مناسبي را در حوزههاي نگرشي (آموزش و فرهنگ سازي)، مناسب سازي فضاي شهري، رفع موانع سازماني و قانوني در مباحث اشتغال، تحصيل و مشارکت هاي اجتماعي در دستور کار خود قرار دهند.
Morris جمع بندي پيشينه تحقيقات بررسيشده نشان ميدهـد کـه مطالعـات خـارجي انجـام شـده در ايـن حـوزه مفهوم شهروندي را عمدتا در دسترسي به حقوق اجتماعي بررسي کرده و کمتر وارد بحـث مشارکت افراد داراي معلوليت در کار، جامعه ، خانواده، تکنولوژي، تحصيل ، حقوق جنسي شدهاند(٢٠١٧ ,Sepulchre) در تحقيقات داخلي نيـز مطالعـه فعاليـت هـاي داوطلبانـه افـراد داراي معلوليت ، کمتر مورد توجه قرار گرفته است .
"The perspectives of deliberation panels with politically and socially active disabled people," Public Health, Research and Rights: Disability & Society, 32(7),945 -965.