چکیده:
علیرغم اصل عدم توسل به زور و تحریم جنگ در روابط بینالمللی، همچنان در شکل مجاز آن مانند توسل به دفاع مشروع، انسانهای زیادی کشته و از این رهگذر محیط زیست به شدت آسیب میبیند. حمله در زمان جنگ علیه اهداف نظامی و غیرنظامی، غالبا بر محیطزیست تاثیر گذار بوده و از طرفی گسترش سلاحهای جدید مانند سلاحهای هستهای، خطرات جدی را برای محیطزیست به ارمغان آورده است. موارد اخیر، حساسیت و نگرانی جامعهی بینالمللی را نسبت به وقوع صدمات زیستمحیطی در زمان وقوع مخاصمات مسلحانه برانگیخته و ذهن حقوقدانان را به خود معطوف داشته است. در حال حاضر نیز با توجه به اهمیت موضوع، کمیسیون حقوق بینالملل سازمان ملل متحد، بحث حمایت از محیطزیست در مخاصمات مسلحانه را در دستور کار خود قرار داده است، تا در پرتو تدوین و توسعهی قواعد عرفی به حمایت از محیطزیست بپردازد. از آنجا که مطابق بند 1 مادهی 38 اساسنامهی دیوان بینالمللی دادگستری، یکی از منابع حقوق، عرف بین المللی است، باید توجه داشت که محیطزیست علاوه بر مقررات قراردادی، توسط قواعد نانوشته حقوق بینالملل عرفی مورد حمایت واقع میشود. این مقاله در صدد است تا نقش و راهکارهای حقوق بینالملل عرفی را در حمایت مستقیم از محیط زیست در زمان مخاصمات مسلحانه مورد بررسی قرار دهد.
خلاصه ماشینی:
(Roberts & Guelff, 2000 :609-14) اصل ١٢ ترکيبي از ماده ي دوم انمود و خلاصه ي ماده ي اول است و نشان ميدهد که کميته بين المللي صليب سر٣، ممنوعيت مذکور در کنوانسيون انمود را به عنوان يکي از قواعد حمايت از محيط زيست در طول مخاصمات مسلحانه در نظر ميگيرد و دولت ها بايد آن را در اصول راهنماي نظامي خود بگنجانند.
احتمالاً در بيان نظر دولت ايالات متحده ، او اظهار داشت که ايالات متحده حمايت خود را از دو بند اول ماده ي ٣٥ اعلام ميدارد، اما ما متوجه شديم که اصل ديگري در ماده ي ٣٥ وجود دارد، که بعدًا در پروتکل نيز بيان شد، يعني ممنوعيت روش ها و يا ابزارهاي جنگي که ميتوانند و يا از آن ها انتظار ميرود موجب آسيب گسترده ، بلند مدت و شديد به محيط زيست شوند، بيش از حد وسيع و مبهم است و بخشي از حقوق عرفي نيست (٢٠٠٨:٢٣٠ ,Koppe).
رابعاً، دستورالعمل هاي نظامي کميته بين المللي صليب سر٣ در مورد حمايت از محيط زيست در زمان مخاصمات مسلحانه سال ١٩٩٣ نيز نشان مي دهد که بند ٣ ماده ي ٣٥ و ماده ي ٥٥ ممکن است در طول زمان به قواعد حقوق بين الملل عرفي توسعه يابند.
Green war: An assessment of the environmental law of international armed conflict.
In Protection of the environment during armed conflict, International Law Studies, Vol. 69.