چکیده:
بحرانهای زیستمحیطی از مهمترین چالشهای قرن حاضر است که گذار از آن جز با تغییر نگرش به طبیعت و ایجاد یک عزم راسخ در مردم امکانپذیر نیست. زیستبومگرایان با هدف گذار از نگرش سلطهجویانۀ بشر به طبیعت، بر مولفههایی تاکید میکنند که اتکا بر آنها میتواند بر بهبود شرایط زیستبوم موثر باشد. اتکا بر این مولفهها و گام برداشتن در این راه نیاز به باورمندی دارد و اگر بتوان این مولفهها را از روایتها در پیوند با اعتقادات عموم مردم استخراج کرد، تاثیر آن دوچندان خواهد بود. در این پژوهش به روش تحلیلیتوصیفی و از منظر مطالعات فرهنگی به بازشناخت روایتهای مرتبط با امام رضا (ع) با دیدگاهی زیستبومگرایانه میپردازیم؛ بررسی این روایتها از منظر مطالعات فرهنگی و با رویکردی زیستبومگرا میتواند به ارائۀ راهکارهایی نو برای رهایی از بحرانهای زیستمحیطی بینجامد. انگیزش مخاطبان به تغییر نگرش به زیستبوم از جملۀ این راهکارهاست که با تکیه بر نمادپردازیها و جهاننگری تصویری صورت میگیرد. این راهکارها در روایتهای مرتبط با حیات امام رضا (ع) نهفته است و میتواند الهامبخش تولید محتوای رسانهای باشد.
Environmental crises are one of the most important challenges of the present century, which can only be overcome by changing the attitude towards nature and creating a firm determination in people. With the aim of transitioning from the domineering attitude of humans to nature, ecologicalists emphasize the components that can be relied on to improve the conditions of the ecosystem. Relying on these components and taking a step in this way requires faith, and if these components can be extracted from the narratives in connection with the beliefs of the general public, the effect will be twofold. In this research, using a descriptive analytical method and from the perspective of cultural studies, we will recognize the narratives related to Imam Rida (as) with an ecological point of view. Examining these narratives from the perspective of cultural studies and with an ecological approach can provide new solutions to get rid of environmental crises. Motivating the audience to change their attitude towards the ecosystem is one of these solutions, which is based on symbolism and visual worldview. These solutions are hidden in the narratives related to the life of Imam Rida (as) and can inspire the production of media content.
خلاصه ماشینی:
ورود بـه ايـن مبحـث از منظـر مطالعـات فرهنگـي يـک دليـل بسـيار مهـم دارد و آن اينکـه تمرکـز مــا بــه بررســي ظرفيت هــاي زيســت بومگرايانۀ روايت هــاي مرتبــط بــا امــام رضــا اســت و در ايـن زمينـه ، روايت هـاي رايـج دربـارٔە آن حضـرت کـه بـا روايت هـاي مسـتند تاريخـي تطابـق ندارد نيـز بـه شـرط مقبوليـت عـام ، واکاوي مي شـود؛ چراکـه پژوهشـگران مطالعـات فرهنگي ، هـر اثر و روايـت عامه پسـند را به سـان اثـري تأثيرگـذار بـر فرهنـگ و در پـي آن گفتمـان سياسـي اجتماعـي به دقــت واکاوي ميکننــد و تأکيــدي بــر اثبــات مســتند بــودن ، ارزش و اعتبــار آن ندارنــد؛ مهــم قــدرت تأثيرگــذاري ايــن روايت هــا بــر فرهنــگ و نگــرش مــردم اســت .
بــراي ايــن تغييــر نگــرش ، نيازمنــد درک دقيــق چالش هــاي فرهنگــي اجتماعــي مرتبــط بــا آن هســتيم ؛ درک دقيــق ايــن چالش هــا از منظــر مطالعــات فرهنگـي و نقـد و تحليـل آن بـا تکيـه بـر آراي زيسـت بومگرايانه ، مي توانـد بسـتري مناسـب بـراي تغييـر نگـرش و در بلندمـدت تغييـر سـاختار فرهنگـي جامعـه پديـد آورد؛ تغيير نگرش و سـاختار فرهنگـي جامعـه اگـر بـا بهره گيـري از نمادهـا و ايماژهـاي اعتقـادي آن انجـام شـود، بي ترديـد مؤثرتـر و کاراتـر خواهـد بـود و ايـن همـان چيـزي اسـت کـه در ايـن پژوهـش بـا واکاوي روايت هاي مرتبـط بـا امـام رضـا در پـي آن هسـتيم .