چکیده:
سلامت یکی از ارکان اصلی توسعه پایدار است و تامین هزینههای مراقبتهای بهداشتی بهینه در جهت رفع انتظارات مردم در راستای حمایت مالی آنها، از اصلیترین مسئولیتهای بهداشتی هر کشور میباشد؛ با تاکید بر شاخص های عادلانه سازی مخارج میان اقشار مختلف و در همه سکونتگاهها، این مهم بالاخص در مناطق کمتربرخوردار و محروم تر از جمله روستاها، بیشتر به چشم می خورد و عدم توجه به آن، پیامدهای منفی زیادی را به همراه خواهد آورد. از این رو، هدف مطالعه حاضر بررسی شاخصهای اثرگذار بر مراقبتهای بهداشت و درمان خانوارهای روستایی در استانهای کشورایران میباشد که با به کارگیری روش های نوین اقتصادسنجی و کاربرد نرمافزار Eviews 12 و با رویکردی توصیفی – تحلیلی و در مناطق روستایی 31 گانه استانهای کشور و در دوره زمانی 1380 تا 1399 مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصله از تحقیق نشان می دهد که، متغیرهای درآمد سرانه، هزینه بیمه ای و تحصیلات و آموزش خانوارهای روستایی، از اثرگذارترین فاکتورهای مراقبتهای بهداشتی و درمانی در همه روستاهای استانهای ایران محسوب میشوند اما، نوع اثرگذاری فاکتورهای مربوطه بر وضعیت بهداشتی و درمانی روستاهای استانهای کشور، به یک میزان نبوده و نحوه اثرپذیری در استانهای مختلف متفاوت می باشد؛ به صورتیکه، با وجود رشد قابل قبول همه روستاهای کشور به لحاظ وضعیت مراقبتهای بهداشتی و درمانی، در دهه اخیر نسبت به دهههای قبل، روستاهای استانهای مازندران، یزد و اصفهان، در وضعیت قابل قبول تری نسبت به روستاهای استانهای دیگر، قرار داشتند و روستاهای برخی استانها مانند سیستان و بلوچستان، در وضعیت نامناسب مراقبتهای بهداشتی و درمانی به سر میبرند.
خلاصه ماشینی:
با نظر به ادبيات موجود در زمينه مدل سازي نظـري و مخصوصـا تجربـي مخـارج سلامت ، اصليترين متغيرهاي اثرگذار روي اين مخارج را ميتوان به صورت زير برشمرد: درآمد: در بيشتر مطالعات انجام شـده در خصـوص بررسـي عوامـل مؤثر بـر مخـارج سـلامت ، درآمد به عنوان اولين و حتي مهمترين عامل اثرگـذار روي مخـارج سـلامت خـانوار معرفـي شـده است ، چرا که درآمد، توانايي پرداخت را براي افراد ايجاد مينمايد.
مدل مفهومي متغيرهاي مراقبت هاي بهداشتي در خانوارهاي روستايي بر اساس شکل (٢) متغيرهاي اصلي مورد بررسي در تحقيق متغيرهاي اقتصادي و اجتماعي ميباشد که در قالب مناطق جغرافيايي، زيربخش هاي درآمد سرانه ، هزينه هاي بيمه اي بهداشت و هزينه تحصيلات و آموزش را به خود اختصاص داده اند.
مخارج بهداشت و درمان نواحي روستايي استان هاي ايران (بر حسب ميليون ريال ) (رجوع شود به تصویر صفحه) بر اساس آمار مربوط به جدول (٢)، به صورت کلي (در دوره زماني مورد بررسي)، مخارج بهداشتي و درماني در همه روستاهاي استان هاي کشور، با رشد چشمگيري ، مواجه شده است و در اين ميان ، برخي 1 .
نتايج برآورد مدل با استفاده از روش اثرات ثابت (fixed effect) (رجوع شود به تصویر صفحه) باتوجه به نتايج جدول (٦)، مقدار R٢ به دست آمده مقداري قابل قبول بوده که نشان دهنده اين مطلب است که حدود ٩٦ درصد متغيرهاي مستقل توسط متغير وابسته توضيح داده شده است به عبارتي متغيرهاي درآمد سرانه خانوارهاي روستايي، هزينه بيمه اي بهداشت و درمان خانوارهاي روستايي و هزينه تحصيلات و آموزش خانوارهاي روستايي، از مؤثرترين عوامل در بهبود وضعيت مراقبت هاي بهداشتي خانوارهاي روستايي محسوب ميشوند.