چکیده:
ازدواج و بنمایههای مربوط به آن در ادبیات عامیانۀ تمام سرزمینها و اقلیمها وجود دارد؛ اما با توجه به ویژگیهای فرهنگی، اجتماعی و اقلیمی هر منطقه، مؤلفههای آن تغییر میکند. این بنمایهها در ادبیات عامیانۀ منطقۀ لامرد بازتاب زیادی دارد که نشان از اهمیت سنت ازدواج و آیینهای مربوط به آن در این منطقۀ جغرافیایی دارد. پژوهندگان ضمن بررسی 83 داستان عامیانۀ منطقۀ لامرد با روش توصیفی _ تحلیلی به بنمایههای ازدواج و میزان پراکندگی هر بنمایه در داستانهای عامیانۀ این جغرافیای انسانی پرداختند. از نتیجۀ تحقیق چنین برمیآید که 24 داستان دارای بنمایههای آیینی ازدواج است که از میان آنها، بنمایههایی چون تعیین آزمون و شروط برای ازدواج، ازدواج از طریق جستوجوی نشانهها، سفر قهرمان قصّه برای همسریابی، مخالفت پدر یا برادر دختر با ازدواج، ازدواج انسان با غیر انسان، علاقهمند شدن دختر یا پسر پادشاه به فردی از طبقۀ پایین جامعه، جابهجایی عروس با دختری دیگر، انتخاب همسر با پرتاب کردن میوه و آزادی دختران در انتخاب همسر در این داستانها تکرار شده است. از میان این بنمایهها، علاقهمندی دختر یا پسر پادشاه به فردی از طبقۀ پایین و ازدواج انسان با غیر انسان پُربسامدترین بنمایه و انتخاب همسر با پرتاب میوه، کمبسامدترین بنمایه محسوب میشود.
AbstractMarriage and related themes exist in the folk literature of all lands and regions, but its components change according to the cultural, social and climatic characteristics of each region. These themes have a significant reflection in the folk literature of Lamard region, which shows the importance of marriage tradition and related rituals in this geographical region. While examining 83 folk stories of Lamard region, the researchers analyzed the main themes of marriage and the extent of each theme in the folk stories of this human geography. From the results of the research, it appears that 24 stories have the ritual elements of marriage. Among them are topics such as determining the test and conditions for marriage, marriage by looking for signs, the journey of the hero of the story to find a wife, the opposition of the girl's father or brother to marriage, the marriage of a human with a non-human, the king's daughter or son becoming interested in a person from the upper class. At the bottom of the society, the exchange of the bride with another girl, the choice of a wife by throwing fruit and the freedom of girls in choosing a husband are repeated in these stories. Among these reasons, the king's daughter or son's interest in a person from the lower class and the marriage of a human with a non-human are the most frequent reasons, and choosing a wife by throwing fruit is the least frequent reason.
خلاصه ماشینی:
از نتیجۀ تحقیق چنین برمیآید که 24 داستان دارای بنمایههای آیینی ازدواج است که از میان آنها، بنمایههایی چون تعیین آزمون و شروط برای ازدواج، ازدواج از طریق جستوجوی نشانهها، سفر قهرمان قصّه برای همسریابی، مخالفت پدر یا برادر دختر با ازدواج، ازدواج انسان با غیر انسان، علاقهمند شدن دختر یا پسر پادشاه به فردی از طبقۀ پایین جامعه، جابهجایی عروس با دختری دیگر، انتخاب همسر با پرتاب کردن میوه و آزادی دختران در انتخاب همسر در این داستانها تکرار شده است.
مهمترین بنمایههایی که در ادبیات عامیانۀ منطقۀ لامرد بازتاب یافته است، عبارتاند از: تعیین آزمون و شروط برای ازدواج، ازدواج از طریق جستوجوی نشانهها، سفر قهرمان قصّه برای همسریابی، مخالفت پدر یا برادر دختر با ازدواج، ازدواج انسان با حیوان یا غیر انسان، علاقهمند شدن دختر یا پسر پادشاه به فردی از طبقۀ پایین جامعه، جابهجایی عروس با دختری دیگر، عشقورزی با پرتاب کردن میوه و آزادی دختران در انتخاب همسر.
در داستان «پیرمرد و سه پسر عاشق»، سه پسر پیرمرد که همزمان عاشق دختر پادشاه شدهاند، برای همسریابی راهی سفر میشوند و مسیر پرنشیبوفرازی را طی میکنند و از میان آنها پسر کوچکتر با به خدمت گرفتن دیوها، کشتن دیو هفتسر و مادرش، بردن شرط پیرزن و به دست آوردن اسب سیمین و شمشیر زرّین موفق به ازدواج میشود (همان: 144).
بررسی بنمایههای ازدواج در داستانهای عامیانۀ لامرد نشان داد که بنمایههای تعیین آزمون برای ازدواج، جستوجوی نشانهها، سفر قهرمان قصّه، مخالفت پدر یا برادر دختر با ازدواج، ازدواج انسان با غیر انسان، علاقهمند شدن دختر یا پسر پادشاه به فردی از طبقۀ پایین جامعه، جابهجایی عروس با دختری، انتخاب همسر با پرتاب کردن میوه و آزادی دختران در انتخاب همسر بنمایههای پرتکرار این داستانها است.