چکیده:
خمس از جمله واجباتی است که به صورت اجماعی مورد اتفاق نظر امامیه و عامه قرار گرفته است. لیکن در مفهوم غنیمت دیدگاههای متفاوتی اتخاذ شده است برخی قائل به تفسیر مضییق از واژه غنیمت بوده و تنها غنائم جنگی را ملاک قرار می دهند که از آن جمله ،آیت الله خوئی دارای این دیدگاه هستند و برخی قائل به تفسیر موسع در معنای واژه مذکور شده ازجمله صاحب جواهر و محمدکاظم طباطبایی در مستمسک العروه و آیت الله همدانی(ره) همه، غنائم را اعم از منافع حاصل از جنگ و غیر آن میدانند و تفسیر جدیدی که صبغه معرفتی در آن غالب است از جنگ شده است که مطلق جنگ خارجی و درونی را شامل میشود که در این پژوهشی مبانی استدلالی و مستندات هر دو گروه بر مبنای فهم و تفسیر آیات و روایات مورد بررسی قرارگرفته و تحلیل میگردد و سبب اختلاف و چالش پیرامون مفهوم غنیمت موردنقد و واکاوی قرار خواهد گرفت.واژگان کلیدی:خمس،غنیمه،ارباح،مطلق فائده
Khums is one of the obligations that has been consensusly agreed by Imamiyah and the public. However, in the concept of booty, different views have been adopted, some believe in a pretentious interpretation of the word "booty" and only consider the trophies of war, including "Ayatollah Khoei"And some people believe in the interpretation of the word, including Sahib Javaher and Mohammad Kazem Tabataba'i in Mustamsk al-Arwah and Ayatollah Hamedani, all consider trophies, including the benefits of war and other than that, and the new interpretation in which the epistemological sabbagh is dominant has been from the war, which includes the absolute of foreign and internal warfare, which in this research includes the argumentative foundations and documents of both groups. The basis for understanding and interpreting verses and hadiths is examined and analyzed.And the cause of disagreement and challenges about the concept of booty will be Reviewed and explored.
خلاصه ماشینی:
برخي قائل به تفسير مضييق از واژه غنيمت بوده و تنها غنائم جنگي را ملاک قرار ميدهند که از آن جمله ؛آيت الله خوئي(ره ) داراي اين ديدگاه هستند و برخي قائل به تفسير موسع در معناي واژه مذکور شده ، از جمله صاحب جواهر و محمدکاظم طباطبايي در مستمسک العروه و آيت الله همداني(ره ) همه ، غنائم را اعم از منافع حاصل از جنگ و غير آن ميدانند و تفسير جديدي که صبغه معرفتي در آن غالب است از جنگ شده که مطلق جنگ خارجي و دروني را شامل ميشود که در اين پژوهشي مباني استدلالي و مستندات هر دو گروه بر مبناي فهم و تفسير آيات و روايات مورد بررسي قرارگرفته و تحليل ميگردد.
)که در اين پژوهش واکاوي مستند به روايات و آيه خمس بر مبناي ديدگاه آيت الله خوئي(ره ) که قائل به خمس مطلق غنائم جنگي بر مبناي آيه ٤١ سوره انفال بوده و روايات تحليل است و از بين روايات فقط يک مورد را دال بر خمس منافع مطلق و فائده مطلق مي داند در حالي که فقهاي عظام از جمله ؛ صاحب جواهر،صاحب مستمسک العروه و آيت الله همداني صاحب مصباح الفقيه از ادله مشترک (روايات تحليل و آيه ٤١ سوره انفال )،مطلق فائده و ارباح مکاسب متعلق خمس ميدانند که وجوه استدلال در اين پژوهش برمبناي مستندات بازخواني خواهد شد.
اين فرمايش ايشان يعني مرحوم آيت الله خويي و مرحوم آيت الله بروجردي (موحدي لنکراني (بروجردي)،١٤٢٣ق ، ٣٣٤)؛نيز دلالت بر همين مطلب دارد که ولو آيه شريفه در مورد غزوه بدر کبري نازل شده ولي الغاء خصوصيت انجام ميشود و دامنه شمول آن مطلق غنائم جنگي است .