چکیده:
فلسفه و حکمت اسلامی در ایران از نهضت ترجمه آغاز میشود و با حکمای صاحب نامی همچون فارابی و ابن سینا و سهروردی و ملاصدرا در سه مکتب مشاء، اشراق و حکمت متعالیه در تاریخ فلسفه ایرانی اسلامی استمرار مییابد. در دوره قاجار نیز طی تحولات تاریخی، اجتماعی و فرهنگی این دوره، از سویی تاسیس مکتب تهران و انتقال حکما و مدرسین فلسفه از اصفهان به تهران به حکمت و فلسفه در پایتخت جدید رونق میبخشد، و از سویی دیگر تاسیس مدارس جدید و وقف مدارس دینی برای تدریس حکمت و یا علوم معقول در تهران، سرآغاز تحول فرهنگی و خردگرایی در پایتخت جدید و موجب رونق علمی و فرهنگی آن میگردد. ازجمله این مدارس، مدرسه عالی سپهسالار است که با شیوه نوین آموزشی و با پشتیبانی موقوفات واقف از دوره قاجار به دوره پهلوی منتقل شده و با تأسیس دانشگاه به عنوان دانشکده معقول ومنقول در مجموعه نخستین دانشکدههای دانشگاه تهران قرار میگیرد. روش تحقیق، کتابخانهای و سند پژوهی و توصیف و تحلیل دادهاست. مسأله پژوهش، چگونگی بسط و توسعه فلسفه و حکمت اسلامی در دوره قاجار، مواجهه آن با نظام آموزشی جدید و کاربست آن در جهت تقویت و تحکیم آموزش علوم عقلی، تجمیع بین علوم معقول و منقول و بررسی چالشها و تحولات انتقال این میراث به دانشکده معقول و منقول در دوره پهلوی است.
Islamic philosophy and wisdom in Iran begins with the translation movement and continues with famous scholars such as Farabi, Ibn Sina, Suhrawardi and Mulla Sadra in the three schools of peripatetic, enlightenment and transcendent wisdom in the history of Iranian Islamic philosophy. During the Qajar period, during the historical, social and cultural developments of this period, on the one hand, the establishment of the Tehran school and the transfer of philosophers and teachers from Isfahan to Tehran to wisdom and philosophy flourished in the new capital, and on the other hand, new schools were established and religious schools were dedicated. To teach wisdom or rational sciences in Tehran, the beginning of cultural change and rationalism in the new capital and causes its scientific and cultural prosperity. Including Sepahsalar High School, which has been transferred from the Qajar period to the Pahlavi period with a new educational method and with the support of endowed endowments, and with the establishment of the university as a reasonable and movable faculty, it will be included in the University of Tehran. The research method is library and document research and data description and analysis. The issue of research, how to develop and develop Islamic philosophy and wisdom in the Qajar period, its encounter with the new educational system and its use to strengthen the education of rational sciences, integration between rational and movable sciences and examining the challenges and developments of transferring this heritage to the college And movable in the Pahlavi period.ا
خلاصه ماشینی:
جستارهای تاریخی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی دوفصل نامۀ علمی (مقالۀ علمی ـ پژوهشی)، سال ١٢، شمارة ٢، پاییز و زمستان ١٤٠٠، ٣ - ٣٠ فلسفه و حکمت اسلامی در مدارس قدیم دورة قاجار تا آموزش جدید 1 (مطالعۀ موردی مدرسۀ عالی سپهسالار و دانشکدة معقول و منقول ) طاهره کمالیزاده * چکیده فلسفه و حکمت اسلامی در ایران از نهضت ترجمه آغاز میشود و با حکمای صاحب نـامی هـم چـون فـارابی و ابـن سـینا و سـهروردی و ملاصـدرا در سـه مکتـب مشـاء، اشـراق و حکمت متعالیه در تاریخ فلسفه ایرانی اسلامی اسـتمرار مـییابـد.
ازجمله این مـدارس ، مدرسـه عالی سپهسالار است که با شیوه نوین آموزشی و با پشتیبانی موقوفات واقف از دوره قاجـار به دوره پهلوی منتقل شده و بـا تأسـیس دانشـگاه بـه عنـوان دانشـکده معقـول ومنقـول در مجموعه نخستین دانشکده های دانشگاه تهران قرار میگیرد.
١٣٩٧ با توجه به چالشهای موجود بین علوم عقلی و نقلی در تاریخ تفکر اسلامی و علـیرغـم توفق علوم نقلی بویژه علم فقه در عرصه های دینی، فرهنگی و اجتمـاعی بـه سـبب حضـور فعال در سطوح مختلف زندگی شخصی و اجتماعی، توجه به علوم عقلی و به نحـو خـاص حکمت و فلسفه اسلامی در دوره قاجار و تأسیس مکتب تهران مسـأله مهـم و قابـل توجـه این دوره است که به تأسیس مدرسه عالی سپهسالار با تاکیـد برجمـع بـین علـوم معقـول و منقول که در تاریخ فکری ایران بیسابقه بوده است منتهی میشود و این جامعیت به تاسـیس دانشگاه تهران به دانشکده معقول و منقول منتقل میگردد.