چکیده:
واکسیناسیون نقش مهمی در مبارزه با بیماری ها بویژه در همه گیری ها ایفا می کند. با گسترش بیماریهای همهگیری چون کرونا بحث در مورد واکسیناسیون اجباری عمدتاً حول این موضوع شکل میگیرد که آیا ایجاد خیر و نفع عمومی بر آزادی افراد ارجحیت دارد یا خیر؟ و در صورت پذیرش اجبار چگونه و با چه سازوکارهایی می توان آن را تضمین نمود؟ نتایج این پژوهش که با روش توصیفی-تحلیلی-تطبیقی صورت گرفته است نشان میدهد که مخالفان واکسیناسیون اجباری با استناد به ممنوعیت نقض حق حیات بواسطه عوارض واکسن و نقض حق بر حریم خصوصی و نیز با تأکید بر آزادی انتخاب آگاهانه افراد، وظیفه دولتها را صرفاً بکارگیری تلاش در جهت در اختیار قرار دادن امکاناتی که حیات افراد را حفظ میکند می دانند و نه اینکه آنان را وادار به تبعیت از این تلاشها نمایند. اما مدافعان واکسیناسیون اجباری، ضمن دفاع از مفهوم سلامت عمومی به عنوان یک کالای عمومی و تقدم آن بر حفظ حقوق فردی افراد بر ماهیت جمع گرایانه حق بر سلامت تأکید می ورزند و ضمانت اجراهای کیفری و اداری متنوعی را در جهت الزام به واکسیناسیون مطرح مینمایند. بسیاری از کشورهای غربی با تنوع بخشیدن به انواع ضمانتهای اداری و مالی در چارچوب این الزام سیاستگذاری نمودهاند. در ایران اما نقصان نظام حقوقی در پیشبینی ضمانتهای اداری کافی به ویژه در بحث محرومیت از حقوق اجتماعی و دستیابی به خدمات عمومی و نیز سازوکارهای تشویقی میتواند مانعی در مسیر تضمین این نفع عمومی باشد.
Vaccination plays a significant role in fighting diseases especially during epidemics. With the spread of epidemics such as Covid-19, the debate over compulsory vaccination is largely get around whether the creation of a public good takes precedence over the individuals' freedoms? And in the case of the acceptance of compulsion, which mechanisms can be manipulated to ensure it? The results of this research, which has been conducted through a descriptive-analytical-comparativemethod, demonstrate that the opponents of mandatory vaccination, relying on the prohibition of violating the right to life due to side effects of the vaccine and violation of right to privacy as well as emphasizing the individuals' freedom of conscious choice, maintain that the duty of states is only to try to provide the facilities which save the lives of the individuals and not compel them to comply with these attempts. However, advocates of compulsory vaccination, while defending the concept of public health as a public good and its priority over the protection of individual rights, put emphasis on the collective nature of right to health and present a variety of criminal and administrative sanctions in order to force the vaccination. Many western countries have adopted policies within this requirement by diversifying their various administrative and financial sanctions. In Iran, however, the lack of a legal system to provide adequate administrative sanctions particularly in the area of deprivation of social rights and access to public services, as well as encouraging mechanisms, can be an obstacle to ensuring this public interest.
خلاصه ماشینی:
با گسترش بيماريهاي همه گيري چون کرونا بحث در مورد واکسيناسيون اجباري عمدتاً حول اين موضوع شکل ميگيرد که آيا ايجاد خير و نفع عمومي بر آزادي افراد ارجحيت دارد يا خير؟ و در صورت پذيرش اجبار چگونه و با چه سازوکارهايي مي توان آن را تضمين نمود؟ نتايج اين پژوهش که با روش توصيفي - تحليلي-تطبيقي صورت گرفته است نشان ميدهد که مخالفان واکسيناسيون اجباري با استناد به ممنوعيت نقض حق حيات بواسطه عوارض واکسن و نقض حق بر حريم خصوصي و نيز با تأکيد بر آزادي انتخاب آگاهانه افراد، وظيفه دولت ها را صرفاً بکارگيري تلاش در جهت در اختيار قرار دادن امکاناتي که حيات افراد را حفظ ميکند مي دانند و نه اينکه آنان را وادار به تبعيت از اين تلاش ها نمايند.
Baffo and others) در سال ١٩٩٨ نيز دادگاه قانون مارينو مبني بر واکسيناسيون دوران کودکي را به دليل نياز به حفاظت از بهداشت عمومي تاييد کرد و در راي ديگر در سال ٢٠١٢ دادگاه اروپايي حقوق بشر به صراحت واکسيناسيون اجباري را مداخله مشروع دولت اکراين در تحديد حق هاي مقرر در ماده (٨) کنوانسيون اروپايي دانست (٥-٢٠٢١:٣ ,Vinceti) آنچه در اين ميان اما با استقبال بيشتري از سوي نظام حقوقي کشورها مواجه شده است نظر موافقاني است که ضمن تاکيد به دولت ها براي الزامي نمودن واکسيناسيون در موارد گسترش بيماريهاي واگيردار، بر تعيين ضمانت اجراهاي لازم به منظور تضمين اين الزام اصرار ورزند.