چکیده:
فایز دشتی (1330-1250ق) از شاعران ترانهسرای جنوب و از نمایندگان اشعار فولکلوریک و ادبیات عوام و بومی این منطقه است که در ترانههای خـود بـه اندیشـههـای تعلیمی توجّه ویژه دارد. او را با احساسترین شاعر عوام و مردمی خواندهاند. با نگاهی کلّی به دوبیتیهای فایز میتوان حضور عاطفه و احساس لطیف و ذوق شاعرانۀ او را همراه با عناصر گوناگون بومی دریافت. او در سرودهها و عاشقانههای غنایی خود به مسائل اخلاقی و تعلیمی اشاره کرده و به شیوۀ مؤثّر از ابزارهای بلاغی، مخصوصاً علم معانی بهره برده است. فایز بـا اسـتفاده از علم معانی و ابزارهای مناسب آن مانند جملههای پرسشی، خبری و امری، به شیوهای مـؤثّر در انتقال مفاهیم اخلاقی و تعلیم آنها به مخاطب خود موفّق بوده و در عین حال از این طریق، حضور مخاطب را در لابهلای متن برجستهتر نشان داده است. نگارندگان در این پژوهش به شیوۀ توصیفی- تحلیلی و ابزار کتابخانهای به بررسی این دسته از جملات و معانی ثانویة آنها پرداخته و نکات برجستۀ سه مبحث از علم معانی، یعنی جملات پرسشی، امری و خبری و نقش و تأثیر آنها در انتقال مؤثّر مضامین تعلیمی شاعر در سرودۀ غنایی و عاشقانه را شرح و تبیین کردهاند.
Faez Dashti (1871-1951AH)is one of the poets of the southern song house and one of the representatives of folk poetry and popular and indigenous literature of this region, who pays special attention to educational ideas in his songs. He has been called the most emotional poet of the common people. With an overview of Fayez's couplets, one can understand the presence of his emotion and delicate feeling and poetic taste along with various local elements. In his lyrical poems and romances, he has referred to moral and educational issues and has effectively used rhetorical tools, especially semantics. This benefit has been successful in conveying moral concepts and teaching them to its audience by using semantics and its appropriate tools such as question sentences, news and something in an effective way, and at the same time, through this, The presence of the audience in the text lab is also more prominent. In this research, the authors have studied this category of sentences and their secondary meanings in a descriptive-analytical manner and library tools, and the highlights of three topics of semantics, namely, question and news question sentences and their role and effect. In the effective transmission of the poet's educational themes in the lyrical and romantic poem, it has been explained and explained.
خلاصه ماشینی:
در اين پژوهش نقش علم معاني در انتقال پيام هاي تعليمي دوبيتيهاي فايز بررسي شده تا مشخص گردد او هنگامي که در لابه لاي دوبيتيهاي غنايي و عاشقانۀ خود خواسته به طور ضمني به پند و اندرز و تعليم روي بياورد، از چه نوع جمله هايي استفاده کرده و چگونه آن ها را به کار برده است تا مضامين مورد نظر به بهترين شکل به مخاطب منتقل شود.
در بررسي دوبيتيهاي فايز، بسياري از جملات با معناي حقيقي و به قصد ارشاد به کار رفته اند؛ اما فايز علاوه بر اينکه در ابيات بسياري امر را به طور مستقيم و براي ارشاد و راهنمايي به کار برده ، در مواردي نيز علاوه بر غرض اصلي ارشاد و راهنمايي، ابيات تعليمي را با معاني ثانويۀ زير بيان کرده است : - تشويق مه بالانشين ، پايين نظر کن به مسکينان کلامي مختصر کن بتا فايز غريب اين ديار است محبت با غريبان بيشتر کن (فايز،١٣٩٣: ٩١) - هشدار بيا تا برگ گل نارفته بر باد گلي چينيم و بنشينيم دل شاد بت فايز مکن تأخير چندان که تعجيل است عمر آدميزاد (فايز،١٣٩٣: ٣٤) - توبيخ و ملامت از ديگر مباحثي که در اغراض ثانويۀ جملات خبري مي توان به آن اشاره کرد، توبيخ و ملامت است .