چکیده:
بررسی سیاست خارجی ایران و پاکستان نشان میدهد که عوامل متعددی در شکلگیری، تقویت یا تضعیف روابط دو کشور موثر بوده است. از همین رو، میتوان بیان داشت که بعد از استقلال پاکستان از هند در 1947 تاکنون روابط دو کشور دارای فراز و نشیبهای متعددی داشته که در این پژوهش تلاش می گردد تا این روابط بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در 1979 مورد واکاوی قرار بگیرد. پرسشی که این پژوهش در صدد پاسخگویی به آن برآمده عبارت است از مهم ترین عوامل همگرایی و واگرایی دو کشور ایران و پاکستان از ۱۹۷۹ تا ۲۰۲۱ کدامند؟ فرضیه مقاله این است که همکاری در حوزه امنیتی، انرژی و اقتصادی در کنار حضور در سازمان های منطقهای چون اکو، دی-8 منجر به همگرایی شده و در مقابل به غیر از رقابت دو کشور از جمله احداث بندرها متغیرهای افغانستان، عربستان، سیاست های ایالات متحده به کاهش همکاریهای دو کشور شده است. یافته ها نشان می دهد که تاثیر واگرایی نسبت به همگرایی بر روابط ایران و پاکستان بیشتر بوده است.
An examination of the foreign policy of Iran and Pakistan shows that
several factors have been effective in shaping, strengthening or
weakening relations between the two countries. Therefore, it can be
said that after Pakistan's independence from India in 1947, the
relations between the two countries have had many ups and downs,
which in this study tries to analyze these relations after the victory
of the Islamic Revolution of Iran in 1979. The question that this
study seeks to answer is what are the most important factors of
convergence and divergence between Iran and Pakistan from 1979
to 2021? The hypothesis of the article is that cooperation in the field
of security, energy and economy, along with its presence in regional
organizations such as ECO, D-8, has led to convergence. The United
States has reduced cooperation between the two countries. Findings
show that the effect of divergence over convergence on Iran-
Pakistan relations has been greater.
خلاصه ماشینی:
سياست خارجي ايران در مرزهاي شرقي با رويکرد افزايش امنيت و منافع ملي همراه است از همين رو، اصول سياست خارجي به ويژه در تعامل با دو کشور افغانستان و پاکستان از اصول زير پيروي ميکند: کمک به شکل گيري دولت هاي باثبات و توسعه يافته در افغانستان و پاکستان ؛ با توجه به ظرفيت هاي مختلف همکاري و تفاهم ميان ايران و افغانستان ، تلاش در جهت افزايش همکاريها با اين کشور به عنوان يک کشور دوست با ايران ؛ - نقش آفريني ايران به عنوان يک بازيگر مسئول در جهت ايجاد ثبات و حفظ توازن قدرت در سطح منطقه اي ؛ تلاش در جهت ريشه کني مواد مخدر در هر سه مرحله کشت ، توليد و انتقال ، با همکاري سازمان هاي بين المللي و برخي کشورهاي اروپايي ؛ همکاري با کشورها براي جلوگيري از گسترش افراط گرايي؛ تحکيم و گسترش روابط دوستانه با پاکستان و توسعۀ همکاريهاي اقتصادي، علمي ، سياسي و فرهنگي با اين کشور؛ تعديل جريانهاي افراطي مذهبي در منطقه و تقويت پيوندها با جريانهاي ميانه رو اهل سنت ؛ تأمين امنيت مرزهاي شرقي با همکاري دولت هاي افغانستان و پاکستان و خنثي نمودن عمليات خرابکارانه و شرارت از طريق کمک به توسعه اقتصادي و اجتماعي در هر دو سوي مرز؛ فعال سازي مسير تجارت شرق به غرب ( نصير نيا، ٥١:١٣٩٥).