چکیده:
زمینه و هدف: هدف اصلی این جستار بررسی و تحلیل اشکال باور بلاگردانی در مثنوی مولانا و دیوان عطار و نیز رسیدن به مفهوم این آیین از خلال این آثار گرانقدر ادبیات عرفانی است تا مصادیق اسطوره ای و عامیانۀ این آیین را در اشعار یادشده استخراج نموده و مورد بررسی و واکاوی قرار داده شود.
روش مطالعه: پژوهش حاضر بشکل بنیادی بر پایۀ مطالعات کتابخانه ای و به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است.
یافته ها: بلاگردانی یک آیین اسطوره ای- مذهبی است که در میان اقوام و ملل مختلف با اهداف گوناگون از دیرباز رواج داشته است. بسیاری از سنتهای اسطوره ای و کهن برای دور ماندن از بلایا و یا رفع آن، روشهای مختلف بلاگردانی را توصیه کرده اند. بلاگردانی آیینی است که در پهنۀ جغرافیایی تمدن بشری قدمتی به گسترۀ تاریخ بشری دارد و یکی از آیینهایی است که بصورتهای مختلف در مراسم و جشنها و در میان اقوام و تمدنهای گوناگون دیده میشود. آیین بلاگردانی از چنان ریشه و قدمتی برخوردار است که حتی ردّپای آن را در ادبیات کلاسیک ایران و در شعر عرفانی مولانا و عطار بوضوح میتوان یافت.
نتیجه گیری: یافته های تحقیق حاکی از آن است که دو شاعر برجستۀ ادبیات عرفانی ایران- مولانا و عطار- به جنبه های اسطوره ای آیین بلاگردانی کاملا آشنا و واقف هستند و توانسته اند به هنریترین وجه ممکن آن را در اشعار خویش بکار ببرند. در این میان توجه مولانا به باور بلاگردانی و مصادیق آن بیش از عطار است.
BACKGROUND AND OBJECTIVES: The main purpose of this article is to study and analyze the forms of scapegoating belief in the Molana’s Masnavi and Attar’s Divan and also to reach the meaning of this religion through these valuable works of mystical literature in order to investigate and extract mythical and folk examples of this religion in these poems.
METHODOLOGY: The present study was basically based on library studies and was done by descriptive-analytical method.
FINDINGS: Scapegoating is a religious mythical religion that has been common among different ethnicities and nations for various purposes for a long time. Many mythical and ancient traditions have recommended different methods of scapegoating for avoiding disasters or eliminating them. Scapegoating is a religion that is as old as human history in the geographical area of human civilization and is one of the religions that is seen in ceremonies and celebrations and among various tribes and civilizations. The religion of scapegoating has such a root and antiquity that even its traces can be clearly found in the classical literature of Iran and in Molana’s and Attar’s mystical poetry.
CONCLUSION: The findings indicate that two prominent poets of Iranian mystical literature, Molana and Attar, are well acquainted with the mythological aspects of the religion of scapegoating and have been able to use it in their poems in the most artistic way possible. In the meantime, Molana pays more attention to the belief of scapegoating and his examples are more than Attar.
خلاصه ماشینی:
باور بلاگرداني در مثنوي مولانا و ديوان عطار زهرا براتيه ، قربانعلي ابراهيمي *، مهرداد چترايي گروه زبان و ادبيات فارسي، دانشکده علوم انساني، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامي، نجف آباد، ايران .
چکيده : زمينه و هدف : هدف اصلي اين جستار بررسي و تحليلَ اشکال باور بلاگرداني در مثنوي مولانا و ديوان عطار و نيز رسيدن به مفهوم اين آيين از خلال اين آثار گرانقدر ادبيات عرفاني است تا مصاديق اسطوره اي و عاميانۀ اين آيين را در اشعار يادشده استخراج نموده و مورد بررسي و واکاوي قرار داده شود.
نتيجه گيري: يافته هاي تحقيق حاکي از آن است که دو شاعر برجستۀ ادبيات عرفاني ايران - مولانا و عطار- به جنبه هاي اسطوره اي آيين بلاگرداني کاملاً آشنا و واقف هستند و توانسته اند به هنريترين وجه ممکن آن را در اشعار خويش بکار ببرند.
سابقه و ضرورت پژوهش ضرورت و اهميت بررسي اين پژوهش آن هنگام روشن خواهد شد که بدانيم آنچه بلاگرداني اسطوره اي ناميده ميشود داراي غناي بسياري ميباشد؛ چنانکه در اهّم متون عرفاني نيز به اين آيين اسطوره اي بصورت وسيعي اشاره شده است .
Introducing the authors Zahra Baratieh: PhD student, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Humanities, Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad, Iran.
com) Ghorban Ali Ebrahimi: Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Humanities, Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad, Iran.
com : Responsible author) Mehrdad Chatraei: Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Humanities, Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad, Iran.