چکیده:
اگر چه در گزارشهای موجود درباره خدیجه(س) روایات اختلافی کمتری نسبت به دیگر شخصیتهای برجسته صدر اسلام به چشم میخورد، اما تأثیر گرایشهای فکری، مذهبی و تحولات فرهنگی، اجتماعی، سیاسی دوران حیات مؤلفان بر بازنمایی این شخصیت بیتأثیر نبوده است و شماری از نویسندگان فریقین گاه دیدگاههای متفاوت و قابل نقدی درباره ایشان مطرح کرده اند. مقاله حاضر، در صدد بررسی این دیدگاه ها مخصوصا آراء نویسنده فقید لبنانی، جعفر مرتضی عاملی در خصوص خدیجه(س) است. در این میان به تأثیر حضور عایشه نه تنها به عنوان همسر پیامبر، بلکه دختر نخستین خلیفه پس از ایشان و جایگاه رفیع وی در میان برخی فرق نیز توجه شدهاست. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که مؤلفه های کلامی نویسندگان شیعی و رقابت های آنان با اهل سنت گاه موجب شدهاست تا آنها درباره سن خدیجه(س)، همسران پیشین و فرزندانش، نظرات شاذّی ارائه کنند. در باور آنها کم نشان دادن سن خدیجه(س) و دوشیزه بودن وی هنگام ازدواج با رسول خدا(ص)، ایشان را در جایگاهی رفیع تر از عایشه _که در مقام مفاخره با دیگر همسران پیامبر بر این دو موضوع تأکید می ورزید_ می نشاند.
Although in the existing reports about Khadidjah (pbuh), there are less conflicting narrations than other prominent personalities of the early days of Islam, but the influence of intellectual, religious and cultural, social, and political developments during the lifetime of the authors have had an effect on the representation of this character. So, a number of writers from fariqiyn have sometimes put forward different and critical views about her. This article aims to investigate those views, especially the opinions of the late Lebanese writer, Jafar Morteza Aamili, regarding Khadidjah (pbuh). Meanwhile, the influence of Aisha's presence not only as the Prophet's wife, but also as the daughter of the first caliph after him and her high position among some factions has been noticed, the findings of this research indicate that the theological components of Shia writers and their competition with Sunnis have sometimes caused them to present wrong opinions about the age of Khadija, her previous husbands and her children. In their opinion, understating the age of Khadidjah (pbuh) and her virginity when she married the Messenger of God (pbuh) put her in a higher position than Ayesha - who emphasized these two issues in the position of pride with the other wives of the Prophet.
خلاصه ماشینی:
مرادی نسب در مدخل «خدیجه بنت خویلد» دایرة المعارف قرآن کریم ضمن اشاره به دیدگاهی که منکر ازدواجهای پیشین حضرت خدیجه (س) است تنها به کتابهای الاستغاثه کوفی و المناقب ابن شهرآشوب ارجاع میدهد که در این مقاله روایت های آنها مفصلا بررسی شده است .
١١ در مدخل «خدیجه » در دایرة المعارف قرآن نیز خانم فریر با تکیه بر مشهورات بر ازدواجهای قبلی خدیجه و فرزندان او از آن ازدواجها و نیز فرزندانش از پیامبر تأکید ورزیده است ؛ ضمن آن که با استناد به برخی منابع قصص و روایات سنی او را در کنار عایشه ، فاطمه (س) و مریم دختر عمران، بهترین زنان این عالم و سرای دیگر معرفی کرده است .
به گزارش ابن شهرآشوب: «احمد بلاذری و ابوالقاسم کوفی در کتابهای خود و مرتضی در الشافی و ابوجعفر (طوسی) در کتاب تخلیص (الشافی) روایت کرده اند: خدیجه (س) هنگام ازدواج با رسول خدا(ص) دوشیزه بود.
٤۹ او در کتاب دیگر خود نیز به همین ترتیب پس از ذکر روایت هایی از ازدواجهای پیشین خدیجه (س) 5۰ به خبر دوشیزه بودن خدیجه (س) هنگام ازدواج با رسول خدا به نقل از سیدمرتضی و شیخ طوسی _احتمالا همان نقل ابن شهرآشوب_ اشاره کرده ، اما نقل اول _ازدواجهای قبلی ٤٤.