چکیده:
کتاب دستافزارهای سنگی در فرگشت انسان از سری کتابهای جان شِی برای آفریدن روشی نوین در تحلیل دستافزارهایسنگی است. این بار، وی با رویکردی تازه، نه از دید یک باستانشناس صِرف، بلکه از دید یک دیرینانسانشناس، در تلاش برای پاسخدادن به پرسشهای مربوط به فرگشت رفتار انسان، به کمک روشهای باستانشناسانه است. اگرچه دستافزارهایسنگی برای درک فرگشت انسان، امکان بالقوه بالایی دارند، اما برخی رویکردها و چارچوبهای باستانشناسی سنتی در تحلیل آنها، مانع از درک این فرگشت میشوند. وی در جایجای کتاب بر نظر خود تأکید مینماید که باستانشناسان باید رویکرد سنتی خود را تغییر داده و در مطالعه فرگشت انسان و رفتار او بر اساس دستافزارهایسنگی، روشهای نوینی بیابند. این روشهای نوین میتواند دیرینانسانشناسان، متخصصان علم ژنتیکدیرینه و باستانشناسان را گرد یک آورده و منجر به کسب نتایج بهتری در درک رفتار انسان شود. این هدف نویسنده و تلاش ارزشمند وی قابل تقدیر است. اما آیا وی به چنین رویکرد نوینی در کتاب خود دست یافته است؟ تا چه میزان رویکرد نویسنده در این کتاب به دستیابی به این هدف نزدیک شده است؟ مروری بر این کتاب نشان میدهد که هنوز راه درازی در پیش است تا بتوانیم رفتار و چرخه فرگشت انسانی را از راه مطالعه دستافزارسنگی درک نماییم. کتاب با پرسشهای فراوان و بدون پاسخ به پایان میرسد و خوانندگان را با این پرسش بر جای میگذارد که آیا نویسنده توانسته از رویکرد باستانشناسانه سنتی، که خود در سراسر کتاب منتقد آن بوده و تلاش برای یافتن جایگزینی برای آن داشته، رها شود؟
In his book ‘Stone Tools in Human Evolution, Behavioural Differences among Technological Primates’, John Shea focuses on a new framework for analyzing stone tools to answer questions related to the evolution of human behavior. Although stone tools have great potential for understanding human evolution, the traditional archaeological approaches in analysis, biased our understanding on human evolution through them. Shea emphasizes that archaeologists must change their traditional approach and find new ways to study human evolution and behavior based on stone tools. This novel method will bring together palaeoanthropologists, palaeogeneticists and archaeologists and lead to a better understanding of the human behavior and evolution. The present paper tries to evaluate this new approach and see how close it is to achieve this goal. Reviewing the book shows that there is still a long way to go to understand human behavior and evolution through the study of stone tools. The book ends with many open questions, leaving readers wondering whether the author was able to tackle the traditional archaeological approach which Shea himself has been critical of throughout the book.
خلاصه ماشینی:
پژوهشنامۀ انتقادی متون و برنامههای علوم انسانی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ماهنامة علمي (مقالة علمی ـ پژوهشي)، سال 22، شمارة 2، اردیبهشت 1401، 309 - 327 بررسی و نقد کتاب Stone Tools in Human Evolution, Behavioral Differences among Technological Primates (دستافزارهای سنگی در فرگشت انسان: تفاوتهای رفتاری میان نخستیسانان ابزارساز) الهام قصیدیان 1 چكيده کتاب دستافزارهای سنگی در فرگشت انسان از مجموعه کتابهای جان شِی برای آفریدن روشی نوین در تحلیل دستافزارهای سنگی است.
بهزعم نویسنده، این کتاب با روشی نو به مطالعۀ دستافزارهای سنگی میپردازد که از طریق آنها بتواند به بیان فرگشت تفاوتهای رفتاری میان انسانها و نخستیسانان دیگر بپردازد و کتاب را بیشتر مورداستفادۀ انسانشناسان زیستی دانسته است تا باستانشناسان.
در فصل نخست، شی در مقدمۀ کتاب به این موضوع میپردازد که چگونه تفاوتهای فناوری میان انسانها و دیگر نخستیسانان تفاوت میان دستافزارهای سنگی را ایجاد کرده است و پرسشهایی اساسی را دربارۀ منشأ انسان و فرگشت مطرح میکند: چگونه گونههای انسانی از سایر حیوانات بهلحاظ رفتاری متمایزند؟ چرا رفتارهای انسانها با یکدیگر متفاوت است؟ وی سه دستۀ فناوری را موردآزمایش قرار میدهد: صنعتی، پیش از صنعتی، و فناوری سایر نخستیسانان بهجز انسان.
بازنگری و نگاه تازۀ وی به چهارچوب سنتی توصیفی برای فرگشت دستافزارهای سنگی بیشتر تأکید بر فناوری دارد تا گونهشناسی و البته مدتهاست که باستانشناسان به این رویکرد رسیدهاند و نکتۀ تازهای در آن نیست که برانگیزانندۀ نظر دیرینانسانشناسان به دستافزارهای سنگی باشد، اما نباید از این نکته نیز چشمپوشی کرد که شی توانسته است با مقایسۀ میان نحوۀ استفادۀ انسان امروزی و دیگر نخستیسانان از دستافزارهای سنگی فرضیات قابلآزمایشی را ارائه کند.