چکیده:
یکی از مباحث پردامنه در حوزة علوم قرآن و وحی قرآنی، بحث زبان و بیان قرآن است. مقالة حاضر پرداختی نظری- انتقادی دارد به ابعادی از زبان وحی و معانی انزال و نزول در قرآن کریم. داعیة نویسنده آن است که به اجمال نشان دهد و احیاناً تبیین کند که با توجه به مباحث جدید در علوم زبانی و ادبی، مباحث و مسائل و ابعاد تازهای درخصوص زبان قرآن قابل طرح است که همچنان یا همیشه نیازمند بررسی و دقتهای لازم واژگانی، تفسیری و نظری است. نویسنده در این نوشتار با روش نقلی و عقلی، و نیز رویکرد هرمنوتیکی و تفسیری، به طرح مباحث و مسائل و استنباط از ادله و شواهد میپردازد، در این مسیر، ابتدا به تقریر بحث نزول زبانی قرآن، به همراه معرفی ادله و شواهد درونمتنی میپردازد، و سپس در دو بخش اصلی، مسائل، و معانی و ابعاد مختلفِ نزول و تنزل زبانی قرآن را بررسی لفظی، معنایی و نظری میکند، و با طرح مباحثی نظری و تفسیری میکوشد مخاطب را به این تأمل یا نتیجه برساند که نظریة سنتی وحی زبانی، به شرط تحلیل، تفسیر، پیشفرض صحیح و رویکردهای تازه، همچنان می-تواند مقبول باشد و در فهم مسائل تازه و رفع شبهات نوین کارگشا گردد.
One of the wide-ranging topics in the field of Quranic sciences and Quranic revelation is the discussion of the language and expression of the Quran. The present article deals with theoretical-critical aspects of the language of revelation and the meanings of ejaculation and revelation in the Holy Quran. The author's claim is to show briefly and possibly explain that according to new topics in linguistic and literary sciences, new topics and issues and dimensions can be proposed regarding the language of the Qur'an, which still or always require the necessary lexical attention. It is interpretive and theoretical. The author, with a narrative and rational method, as well as a hermeneutic and interpretive approach, deals with issues and problems and inferred from arguments and evidences. Deals with, and then in two main sections, examines the issues, meanings and different dimensions of the revelation and linguistic decline of the Qur'an verbally, semantically and theoretically, and tries to make the audience think about this by proposing theoretical and interpretive discussions. Conclude that the traditional theory of linguistic revelation, provided it is analyzed, interpreted, correct by default, and new approaches, can be accepted and used to understand new issues and remove new doubts.
خلاصه ماشینی:
درباره موضوع نزول و تنزل زباني قرآن ، آثار تحقيقي مستقل و مفصلي وجود نـدارد، امـا در ضمن تفاسير و کتاب هاي علوم قرآني مطالبي ذکر شده است که به آن ها اشاره نميشـود، در اين ميان ، اين کتاب ها و مقالات ، براي برخي از مباحث مربوط به مقال حاضر، بـه عنـوان منبع يا پيشينۀ بحث قابل ذکر است : زبان قرآن از مسـعود فراسـتخواه ، تحليـل زبـان قـرآن و روش شناسي فهم آن از محمدباقرسعيدي روشن ، راز متن از عبـدالله نصـري، زبـان ديـن و قرآن از ابوالفضل ساجدي، متدولوژي علوم قرآني از ابراهيم فتح الهي و منطق تفسير قـرآن از رضايي اصفهاني؛ و مقالات متعددي که در مجلات علمـي يـا مجـلات قرآنـي دربـاره ايـن موضوع نگاشته شده که از ميان آن ها شايد ايـن مـوارد ربـط بيشـتري داشـته باشـند: «شـيوة بيان قرآني» (محمد هادي معرفت ، کوثر، بهـار و تابسـتان ١٣٨٠، ش ١ و طـرح بحـث زبـان خاص و رعايت فهم عامـه و اقنـاع خاصـه در قـرآن )، «زبانشناسـي ديـن در نگـاه الميـزان » (محمــد جــواد عنــايتي، پژوهشــهاي قرآنــي، ش ٩ و ١٠، ١٣٧٥)، «زبــان قــرآن از منظــر علامــه طباطبــايي» (محمــد حســن قــدردان قراملکــي، قبســات ، شــماره ٢٥، ١٣٨١) (سيسـتماتيک بـودن زبـان قـرآن و عـدم اکتفـا بـه قواعـد ادبـي و عرفـي در زبـان قـرآن ، چندساحتيبودن زبان قرآن ) همچنين اين مقالات : «چگونگي وحي نبوت از ديـدگاه قـرآن و روايات » (علي رباني گلپايگاني، کلام اسلامي، س ٢١، ش ٢، تابستان ٩١)، «بررسـي کيفيـت نــزول لفظــي و معنــوي قــرآن از منظــر روايــات » (رضــا مــودب و حميدرضــا يونســي، حديث پژوهي، پاييز و زمستان ٩٠)، «قرآن و نظريـه کلامـي عبـارت » (غلامحسـين اعرابـي، انديشه نوين دينـي، ش ١٣، تابسـتان ٨٧)، «وحـي قرآنـي و وحـي بيـاني» (احمـد عابـدي، انديشه ، ش ١٣، تابستان ٨٧)، «وحيانيت الفاظ قرآن » (شوکت علي محمـدي، صـحيفه مبـين ، ش ٣٥ و ٣٦، پـاييز و زمسـتان ٨٣)، «زبـان شناسـي شـناختي و مطالعـات قرآنـي» (عليرضـا قائمينيا، ذهن ، ش ٣٠، تابستان ٨٦)، «ويژگيها و مولفه هاي زباني قرآن کريم » (مستنصـرمير، ترجمه و تـاليف : ابوالفضـل حـري، زيباشـناخت ، ش ١٦)، «راه هـاي شـناخت زبـان قـرآن » (محمدباقر سعيدي روشن ، گلستان قرآن ، ش ١٦٦، دي ٨٢)، که در اين آثار گاه بـه مباحـث مورد عنايت در اين مقاله پرداخته شده اما اختصاصا و به طور مفصل به همه مبـاني، معـاني، مباحث و ابعاد مختلف نزول و تنزل زباني توجه نشده و احيانا به طرح و نقد نظـر برخـي از صاحب نظران اکتفا شده است .