چکیده:
مجموعه عواملی نظیر خلأ قدرت، درماندگی دولت مرکزی و دکترین تخریب خلاق قدرتهای ضد مقاومت، سبب شدند تا طیفی از گروههای سلفی-تکفیری، در مدت چهار سال منطقه شامات و بینالنهرین را دگرگون کنند. اکنون و در انتهای سال 2020 (پاییز 1399)، دیگر نه از انقلاب یا بهار عربی در منطقه خبری هست و نه داعش بسان چهار سال قبل، شهرها را یکی پس از دیگری تصاحب میکند. افول تحرکات داعش و گروه های مشابه آن در سوریه و عراق، نباید مانع مطالعه و ساختار سازمانی آن گروهها باشد. داعش به عنوان سازمانی چابک و جهانگرا، بهرحال توانست در مدتی اندک، دهها هزار مجاهد را جذب و سازماندهی کرده، بر دهها شهر و آبادی حکمرانی کند. شیوه تنظیمات سازمانی و تولید و تثبیت وفاداری پرسنل به اهداف این سازمان تروریستی، حاوی نکتهها و ظرافتهایی است که مقاله حاضر به عنوان متنی مستخرج از پژوهش و پروژهای مفصل درصدد تشریح آنهاست. به طور مشخص، پرسش اساسی مقاله این است که از منظر رفتار، ساختار سازمانی، گروه داعش در چه مواردی پر قدرت و ثمربخش عمل کرده و در چه مواردی آسیبپذیری استراتژیک داشته است. گفتنی است این پژوهش، روی گروه داعش تمرکز نموده اما بسیاری از یافتههای آن سایر گروههای مشابه را نیز در بر میگیرد کما اینکه خود سازمان داعش در بسیاری از افکار و افعال، اشتراکات استواری با گروه القاعده دارد. همانگونه که در پی میآید، گروه داعش در پنج زمینه دارای امتیاز و تعیینکنندگی استراتژیک بود و در 9 مورد عمیقاً آسیبپذیر است. روش مورد استفاده این مقاله برای وارسی و اولویتبندی 14 مورد از آسیبپذیریها و نقاط قوت، ترکیبی از سند پژوهشی، مشاهده میدانی و گفتگوی عمیق بوده است.
It seems that ISIS has not disappeared and its activities in Afghanistan shows that this terrorist group is dangerous yet. On the experience of Islamic State in Iraq and Syria we can ask an easy question: what is the ISIS structural weaknesses and strength? The researcher of this article has asked this question from military experts and some businessmen that have evaluative experience from ISIS territory. According to deep dialogue of writer with them the most weakness of that group is anachronism or its birth in a new time. But ISIS has a huge strength that the most important of them is its Ideology and violence industry. Author concludes that ISIS can revive in some regions, spatially I countries that have corrupted or failed state.
خلاصه ماشینی:
براي اين منظور، لازم است در همين گام اول تصريح کنيم که ارکان بنيادين و اصلي مورد نظر ما در بررسي رفتار و ساختار سازماني داعش به قرار زير مي باشند: رکن اول : بررسي منظم به جاي قضاوت شهودي اکنون و در واپسين ماه هاي سال ٢٠١٧، که چهار سال از حيات علني داعش را نظاره کرديم ، تحليل و تفسيرهاي متنوعي در باب ريشه هاي پيدايش و شيوه هاي گسترش داعش ارائه شده است : از طرح سرويس هاي اطلاعاتي اسرائيل -آمريکا، ترفند عربستان سعودي براي شيعه ستيزي تا خشکسالي متمادي در منطقه شامات که موجب مهاجرت و نهايتا پيدايش داعش شد.
طبيعي است که نظام «پذيرش و عضوگيري باز» از طريق شبکه هاي اجتماعي و يا اعضاي اختيار تام (ايده گرگ هاي تنها) براي طراحي و اجراي عمليات (واپسين اعلام بيعت با خليفه ) و نيز نمايش عريان ، فوري و جهاني خشونت هاي فراوان و نفرت بار، مخاطرات و آسيب هايي را متوجه سازمان داعش مي سازد که توجه به آنها مثلث فهم داعش را به حدي قابل اتکا و به مرز توازن مي رساند.
همه اين توضيحات براي آزمون اين فرضيه است که رفتار و ساختار سازماني داعش به دليل سرزندگي و هژموني اصل «صنعت خشونت » پويا و استوار است اما اين گروه بنا به سه دليل زير موفق به تأسيس دولت نخواهد شد: - داعش در سطح پرسنلي ، قادر به قانع سازي افراد و اعضاي جديد نخواهد بود.