چکیده:
در اوایل قرن بیستم و درنتیجه بحرانهای جهانی اقتصادی ناشی از ناتوانی مکانیسم بازار که منتهی به رشد انحصارگرایی شد، نقش دولت در مناسبات اقتصادی در قالب وضع مقررات تنظیمی مورد توجه قرار گرفت. حقوق رقابت با محتوای مقررات تنظیمی در سپهر اقتصادی بیشتر کشورها ظهور کرد. عوامل شکلگیری حقوق رقابت به دو دسته اقتصادی و سیاسی قابلتقسیم است و بر این مبنا اهداف حقوق رقابت هم به دو دسته اهداف اقتصادی و غیراقتصادی دستهبندی میشود. در مرحله بعد و بر اساس اهداف ذاتی حقوق رقابت، انحصارات به دو دسته انحصارات مثبت و انحصارات منفی تقسیم میشود. حقوق رقابت بر مبنای اهداف ذاتی خود، از طرفی مانع رشد و شکلگیری انحصارات منفی است و از سوی دیگر حمایتگر و باعث رشد انحصارات مثبت میباشد. یافتههای این پژوهش با روش توصیفیتحلیلی حاکی از این است که قانون نحوه اجرای سیاستهای کلی اصل ۴۴ قانون اساسی با تکیه بر برنامههای توسعه بهعنوان مهمترین سند اقتصادی در حوزه حقوق رقابت، بهطورکلی نسبت به این فرایند از حقوق رقابت پایبند است
In the early twentieth century, as a result of the global economic crisis caused by the inability of the market mechanism, which led to the growth of monopoly, the role of the government in economic relations in the form of regulatory rules gained attention. Competition law emerged in the economic sphere of most countries with the content of regulatory rules. Factors in the formation of competition law can be divided into two categories: economic and political, and on this basis, the goals of competition law are also divided into two categories: economic and non-economic goals. In the next stage, based on the inherent goals of competition law, monopolies are divided into two categories: positive monopolies and negative monopolies. Competition law, based on its inherent goals, on the one hand prevents the growth and formation of negative monopolies and on the other hand protects and promotes the growth of positive monopolies. Talking advantage of descriptive-analytical method, the findings of the present study indicate that the law on the implementation of general policies of Article 44 of the Constitution, relying on development programs as the most important economic document in the field of competition law, generally adheres to this process of competition law
خلاصه ماشینی:
مهمترین مسئله این پژوهش به این صورت است که آیا میتوان در چهارچوب قواعد و مقررات حقوق رقابت قائل به انحصارگرایی باشیم؟ همچنین به موازات مسئله اصلی سؤالات دیگری نیز میتوان مطرح نمود، از جمله اینکه: با توجه به اینکه شکلگیری حقوق رقابت در واکنش و مقابله با انحصارگرایی بهوجود آمد، این پدیده باید دارای چه ویژگیهایی باشد تا حقوق رقابت برخلاف علت وجودی خود از آن حمایت کند؟ نهایتاً با توجه به اینکه قانون نحوه اجرای سیاستهای کلی اصل 44 قانون اساسی از مهمترین اسناد اقتصادی بالادستی کشور که حاوی قواعد حقوق رقابت میباشد، آیا در این سند قواعد و مقررات و اهداف حقوق رقابت در راستای حمایت از انواع خاصی از انحصارگرایی که همان انحصارگرایی مثبت است، گنجانده شده است؟ در این راستا این پژوهش را به سه بخش تقسیمبندی میکنیم: در بخش اول، اهداف و ویژگیهای حقوق رقابت را مورد بررسی قرار میدهیم.
اگر گروهبندی فعالیتهای اقتصادی در قالب ماده 3 قانون نحوه اجرای سیاستها را از منظر وجود یا فقدان انحصارگرایی از یک طرف و در صورت وجود، تعلق به انحصارگرایی مثبت یا منفی از طرف دیگر را مورد ارزیابی قرار دهیم، با توجه به توضیحات بیانشده باید اذعان کرد که در فعالیتهای گروه اول انحصار دولتی وجود ندارد و بخش خصوصی در انجام فعالیتهای اقتصادی این گروه از حقوق رقابت برخوردار است.