چکیده:
در قرآن کریم دعا سبب توجه و اعتنای خداوند به انسان معرفی شده است، به گونه ای که میفرماید اگر دعای شما نبود خداوند
به شما اعتنا نمیکرد. دعای عرفه که منسوب به ساحت مقدس امام العارفین حضرت اباعبدالله الحسین (ع) است از عالیترین
مضامین عرفانی و اجتماعی برخوردار است، در شرایطی از سوی آن ناحیه مقدسه صادر شده است که آن حضرت در آستانه
حرکت به کربلا از یک سو و در پایان مناسک حج عارفانهاش از سوی دیگر قرار داشته است. لذا در مضامین این دعا هم اوج
عرفان و عبودیت و خیرخواهی برای مردم و هم اوج ظلم ستیزی و مبارزه با ستمگران عالم نشان داده شده است. پروردگار عالم
در آیات متعددی در قرآن کریم از آزمایش الهی سخن گفته است و در آن آیات، نعمت های الهی و همچنین مشکلات و
گرفتاریها را وسیله ای برای امتحان و آزمایش انسانها معرفی میکند. جهاد نیز یکی از موارد امتحان انسانها از سوی خداوند
است. در این مقاله سعی شده است به مفاهیم اجتماعی این دعای ارزنده پرداخته شود.
خلاصه ماشینی:
انساني که طعم شيرين عزت را بچشد، هيچ طعم تلخ ذلت و خواري را نميپذيرد، حضرت امام علي - عليه السلام - ميفرمايد: کسي که نفس عزيز و شريفي دارد، آن را با پليدي گناه ، خوار و ذليل نميسازد [٢] عوامل خوارکننده انسان در احاديث مختلف موارد گوناگوني به عنوان عوامل خوارکننده انسان قلمداد گرديده است از جمله پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله بخل ورزيدن ، اشتغال به داد و ستد و رها کردن جهاد در راه خدا را از عوامل خوارکننده انسان ميدانند حضرت علي عليه السلام در تبيين عوامل خوارکننده انسان به عواملي همچون طمع ، پرده برداشتن از گرفتاري شخصي در نزد ديگران و عزت جوئي نزد غير خداوند اشاره ميفرمايند، امام صادق عليه السلام نيز در حديثي، دلبستگي به زندگي دنيا را مايه خواري ميدانند و در احاديث ديگر ستمگري و ظلم را مايه ذلت و خواري بيان ميفرمايند، امام حسن مجتبي عليه السلام نيز ترس از راستي را مايه ذلت ميدانند.
“ پيامدهاي گناه الف - پيامدهاي دنيايي اثرات گناه فقط مربوط به آخرت نميشود بلکه در دنيا هم گريبانگير انسان ميشود و عواقب شومي به همراه خواهد داشت از جمله : 574 ١- گناه مانع استجابت دعا امام باقر "عليه السلام " فرمود": همانا بنده از خدا حاجتي ميخواهد، اقتضا دارد که زود يا دير برآورده شود، پس آن بنده گناهي انجام ميدهد، خداوند به فرشته ميفرمايد: حاجت او را روا مکن و او را محروم ساز زيرا در معرض خشم من درآمد و سزاوار محروميت شد [١٤] حکايت گذار موسي "عليه السلام " به مردي از اصحابش افتاد که در سجده بود هنگامي که بازگشت ، باز همان شخص را در سجده ديد، فرمود: اگر حاجتت به دست من بود هر آيينه برآورده کرده بودم خداوند به او چنين وحي فرمود: که اگر آنقدر براي من سجده کند که گردنش خورد شود از او نميپذيرم تا اينکه از آنچه که ناخوش آيند من است روي گرداند و به آنچه مطلوب من است روي آورد يعني از گناه پرهيز کند که آن موجب عدم استجابت ميشود.