چکیده:
اطفال و نوجوانان بزهکار از نظر حق بر متفاوت بودن در مقررات کیفری ایران مورد توجه قرار گرفتهاند. این حق بستر و ظرفیتی ایجاد میکند تا تفاوتهای فردی بین اطفال و بزرگسالان با یکدیگر در تعیین مجازات مدنظر قرارگیرد و از یکسان پنداری پرهیز شود. بر همین اساس مسأله اصلی این تحقیق پیرامون چالشهایی است که اگر مورد واکاوی و توجه قرار گیرد و ابعاد مختلف آن روشن شود، راهکارهای برون رفت از مشکلات و موانع دادرسی راجع به بزهکاری اطفال و نوجوانان حاصل خواهد شد. یکی از جلوههای مهم توجه به حق بر متفاوت بودن در یک نظام حقوقی، دادرسی افتراقی برای رسیدگی به بزهکاری اطفال و نوجوانان است. در مواجهه با بزهکاری این قشر از جامعه به جهت ویژگیهای خاص آنان نسبت به جرائم بزرگسالان از حیث شیوه دادرسی و نوع مجازات باید تفاوت وجود داشته باشد. در سالهای اخیر نظام حقوقی ایران همانند بسیاری از کشورها در رابطه با سن مسئولیت کیفری از دفعی به سمت تدریجی در حال تغییر است و گامهای موثری در توجه به حق بر متفاوت بودن برای این قشر از جامعه برداشته شده است. در مقررات کیفری ایران از سال 1392 با دگرگونی بنیادین در قوانین مجازات اسلامی و آیین دادرسی کیفری و همچنین لایحه حمایت از اطفال و نوجوانان و قوانین بعدی؛ سیاست جنایی و رویکرد قانونگذار در جهت رعایت حق بر متفاوت بودن در نوع مجازات و اقدامات تأمینی و تربیتی راجع اطفال و نوجوانان بزهکار یا ناقض قوانین جزایی تغییر اساسی نموده است.
Juvenile delinquents have been considered for their right to be different in Iranian criminal law. This right creates a context and capacity to take into account individual differences between children and adults in determining punishment and to avoid egalitarianism. Accordingly, the main issue of this research is about the challenges that if it is analyzed and its various dimensions are clarified, solutions to overcome the problems and obstacles of juvenile delinquency will be obtained. One of the important manifestations of paying attention to the right to be different in a legal system is the differential trial for dealing with juvenile delinquency. In the face of delinquency, this segment of society, due to their special characteristics, should be different from adult crimes in terms of the method of trial and the type of punishment. In recent years, the legal system of Iran, like many countries in relation to the age of criminal responsibility changing from repulsion to gradual, and effective steps have been taken to pay attention to the right to be different for this segment of society. In the criminal regulations of Iran since 1392 with a fundamental change in the laws of Islamic punishment and criminal procedure, as well as the bill for the protection of children and adolescents and subsequent laws; The criminal policy and the approach of the legislator in order to respect the right to be different in the type of punishment and security and educational measures regarding juvenile delinquent or juvenile offenders have changed fundamentally.
خلاصه ماشینی:
cm@Dr. jafari١٤ مقدمه در اين پژوهش به دنبال شرح و بررسي و تحليل مقررات مدني و کيفري مربوط به مطلق حمايت از اطفال و نوجوانان که موضوع برخي از مقالات است نميباشيم ، بلکه هدف بررسي قوانين شکلي و ماهوي کيفري در رابطه با توجه به تفاوت هاي اين قشر از جامعه در اتخاذ تصميمات ، اعمال کيفر و با بررسي تمايز در شيوه دادرسي نسبت به بزرگسالان است که تا چه ميزان اين حق مورد توجه قانونگذار قرار گرفته است .
(ابوذري، ١٣٩٦: ١٠٧- ١٠٨) هرچند سن بلوغ در ماده ١٤٧ قانون مجازات اسلامي و تبصره يک ماده ٣٠٤ قانون آيين دادرسي کيفري ١٣٩٢ با قوانين پيش از آن تغييري ننموده است و در واقع کماکان دفعي است ، ليکن از حيث تعيين سن مسئوليت کيفري براي اعمال مجازات و نوع آن بين افراد کمتر از ١٨سال تمام شمسي و بالاتر از آن قايل به تفکيک شده است و دادرسي افتراقي مورد توجه قرار گرفته است ، اما اين موضوع بدان معنا نيست که از سن بلوغ تا ١٨سالگي مسئوليت کيفري وجود ندارد بلکه مسئوليت کيفري توأم با مجازات هاي اصلاحي و تلطيف يافته نسبت به بزرگسالان در نظر گرفته شده است .
همانگونه که در مقدمه گفته شد در اين پژوهش اطفال و نوجوانان بزهکار يا ناقض قوانين جزايي از نظر حق بر متفاوت بودن در مقررات کيفري ايران مورد توجه قرار گرفته است ؛ مقررات شکلي و ماهوي و مصاديق آن بررسي ميشود تا مشخص شود در عمل رعايت اين حق تا چه ميزان محقق شده و اجرايي شدن مقررات قانوني در اين خصوص با چه موانع و چالش هايي مواجه است .