چکیده:
در این مقاله به این پرسش کلی پاسخ داده می شود که منظور از معیارهای عادلانگی حل و فصل اختلاف چیست؟ با بررسی مفاهیم مرتبط با عدالت و انصاف، از نگاه مبانی فقهی و حقوقی و بر پایه ی معیارهای عدالت رویه ای، هرگونه حل و فصل اختلاف باید شامل سه اصل مهم باشد: رفتار و برخورد برابر، رویکرد منطقی به تصمیم گیری و کارآمدی که این مورد به نوبه خود شامل دسترسی و احتمال حل و فصل اختلاف و سازوکارهای مقابله با نابرابری های رویه ای موجود میان طرفین است بر اساس معیار دسترسی و احتمال حل و فصل اختلاف، اشخاص باید به شکل منصفانه ای امکان دسترسی به حل و فصل اختلاف را داشته باشند و نیز رسیدگی می بایست با کمترین هزینه ی زمانی و مالی انجام پذیرد. پیرو معیار دوم، آن دسته از موانع پیش روی حضور موثر طرفین در دادرسی که منبعث از روند اجرا نبوده بلکه برآمده از ناتوانی یکی از طرفین برای حضور در مسیر دادگری به شکل برابر است، باید بر اساس اتخاذ شیوه ها و ابزار گوناگون تعدیل شده و یا ازمیان روند.
At the whole we talk about fairness maxims of dispute resolution in this essay. From our view and based on principles of procedure justice any dispute resolution mechanism must have three important principles: equal treatment with parties to dispute, rationality in making decision and efficiency that this one contains access and possibility to reach to a dispute resolution and being tools for counter with procedural inequalities between parties in turn. According to access and possibility to reach to a dispute resolution parties should be able to reach to a dispute resolution mechanism. Proceeding on this method should be done by minimum costs and delay and based on the second criterion those issues making problem for parties for taking part in proceedings, which are not arisen of proceeding rules but have been created by one party inability to take part equally in process should be balanced or eliminated.
خلاصه ماشینی:
حل و فصل منصفانه دعوي از منظر فقه و حقوق ١ علمي- پژوهشي سيد کمال حسيني * جواد نيک نژاد ** چکيده در اين مقاله به اين پرســش کلي پاســخ داده ميشــود که منظور از معيارهاي عادلانگي حل و فصــل اختلاف چيســـت ؟ با بررســـي مفاهيم مرتبط با عدالت و انصـــاف، از نگاه مباني فقهي و حقوقي و بر پايه ي معيارهاي عدالت رويه اي، هرگونه حل و فصل اختلاف بايد شامل سه ا صل مهم با شد: رفتار و برخورد برابر، رويکرد منطقي به تصميم گيري و کارآمدي که اين مورد به نوبه خود شامل د ستر سي و احتمال حل و فصل اختلاف و سازوکارهاي مقابله با نابرابريهاي رويه اي موجود ميان طرفين ا ست بر ا ساس معيار د ستر سي و احتمال حل و فصل اختلاف، ا شخاص بايد به شکل منصفانه اي امکان د ستر سي به حل و فصل اختلاف را داشته باشند و نيز رسيدگي ميبايست با کمترين هزينه ي زماني و مالي انجام پذيرد.
دادگاه براي کشف حقيقت در امور مدني درست برابر با اختياري است که دادرس در جايگاه کشف بزه و بزهکار در امور کيفري دارد؟ حکم اين ماده چگونه با اصل بيطرفي دادرس جمع خواهد شد؟ آيا همچون امور کيفري، دادرس ميتواند به علم خود عمل کند؟ ٣-٢- کارآمدي عنصر سوم عدالت رويه اي در حل و فصل اختلاف، کارآمدي و يا اثربخشي فرآيند رسيدگي يا دادرسي است .
مورد دوم اصل استماع يا دادرسي منصفانه است به اين معنا که هر طرف بايد از فرصتي برابر براي ارابه دلايل و استدلال حقوقي برخوردار باشد (,Bailey and Others).