چکیده:
از جمله معضلات اخیر مطرح شده در حوزه حقوق خانواده، تهدید نهاد خانواده به واسطه پدیده ازدواج سفید است که خود، معلول عللی از جمله مشکلات اقتصادی، بالا رفتن سن ازدواج، مسئولیت گریزی و هزینههای ازدواج رسمی است. در این پژوهش که به روش توصیفی – تحلیلی تهیه و تنظیم گردیده است، با بررسی منابع فقهی و حقوقی حوزه حقوق خانواده از یک سو و همینطور قوانین و مقررات فرانسه از سوی دیگر به بررسی اثرات و توابع حقوقی ناشی از این ازدواج پرداخته شده است. نتایج و یافتههای پژوهش موید این مطلب است که رابطه میان زن و مرد تحت لوای ازدواج سفید در حقوق ایران، در اموری نظیر نسب، حضانت، ولایت، نفقه، مهریه و ارث و نظایر آن تاثیرگذار بوده است و به واسطه اینکه از نظر شرعی، ازدواج سفید در حقوق ایران رسمیت ندارد و مشورع نیست، لذا رابطه میان زن و مرد نیز از نظر حقوقی و فقهی رسمیت نداشته و از منظر حقوق کیفری نیز قابل تعقیب است و همین مساله سبب بروز مشکلاتی نظیر عدم تعلق حق نفقه و مهریه به زن، عدم احراز نسب میان زن و مرد و فرزند ناشی از ازدواج و محرومیت از ارث و نظایر آن شده است، هرچند که اخیرا رویکردهای متفاوتی نسبت به حق نسب یا حق ارث مطرح شده است اما فضای غالب حقوقی و شرعی، این رابطه را نپذیرفته است. این وضعیت در حقوق فرانسه متفاوت است و چون ازدواج سفید در حقوق فرانسه به رسمیت شناخته شده است، لذا روابط میان زن و مرد در قلمرو روابط قانونی قرار گرفته و تمامی اثرات آن نظیر مشروعیت رابطه، تعلق حقوق مالی نظیر نفقه و ارث و همینطور رابطه با فرزند ناشی از ازدواج در مدار قانونی و رسمی قرار تلقی میشود.
خلاصه ماشینی:
واژگان کلیدی: ازدواج سفید، اثرات حقوقی ازدواج سفید، ازدواج سفید در حقوق ایران، ازدواج سفید در حقوق فرانسه مقدمه با توجه به اینکه ازدواج سفید در دهه اخیر در حقوق داخلی به عنوان امری مبتلابه در آمده و رواج یافته است، اهمیت و ضرورت دارد که اثرات و تبعات این نوع از رابطه میان زن و مرد از نظر حقوقی، فقهی و قانونی مورد مطالعه و واکاوی قرار گیرد تا روشن شود که صرف همخانه شدن زن و مرد و رضایت آنها به زندگی مشترک، این رابطه را از آنچه که در حقوق کیفری زنا یا رابطه نامشروع تلقی میشود خارج خواهد ساخت و یا با مشکلات عدیدهای روبرو خواهد کرد.
(قبلهای خویی، 9:1376) در حقوق فرانسه در این خصوص چالشی ایجاد نخواهد شد، چرا که بر اساس قانون فرانسه، ازدواج سفید به رسمیت شناخته شده است و عاملی برای عدم رسمیت آن وجود ندارد، لذا فرزندان ناشی از ازدواج سفید نیز به زن و مرد منتسب خواهد بود و نسب فرزند به پدر و مادر قانونی خود ملحق خواهد شد.
اما نتایج تحقیق در خصوص کشور فرانسه نشان داد که چنین چالشهایی در حقوق این کشور ایجاد نخواهد شد، چرا که بر اساس قانون فرانسه، ازدواج سفید به رسمیت شناخته شده است و عاملی برای عدم رسمیت آن وجود ندارد، لذا فرزندان ناشی از ازدواج سفید نیز به زن و مرد منتسب خواهد بود و نسب فرزند به پدر و مادر قانونی خود ملحق خواهد شد و وضعیت نفقه و مهریه یا حتی ارث نیز به نحو قانونی در ازدواج سفید وجود دارد.