چکیده:
در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی سیره و سخنان رسول خدا(ص ) و
اهل بیت (ع ) به عنوان منابع مورد اعتماد در استنباط احکام الهی، وظایف حکومت اسلامی در
بخش کشاورزی استخراج شده است . روایات دلالت دارد که کشاورزی عملی مستحب و
مطلوب شرع است و کسی که توان و عمر خود را در راه سرسبزی زمین و کشاورزی صرف
کند، افزون بر سودمندیهای مادی، خوشبختی را در سرای دیگر برای خود رقم زده است .
نتیجه حاصل از تحقیق اثبات میکند حکومت اسلامی با الهام از سیره نبوی وظیفه دارد
سیاست ها و راهبردهای مربوط به توسعه کشاورزی، و عمران روستاها و مناطق عشایری و
اقدامات لازم به منظور برنامه ریزی تولید و تامین نیاز کشور به محصولات و فرآورده های
کشاورزی و دامی و توسعه صادرات را انجام دهد. و نیز حکومت اسلامی با الهام از سیره
نبوی وظیفه دارد بررسی و مطالعه جامعی از حوزه های اراضی و آبخیزداری کشور به منظور
تهیه طرح های آبخیزداری و جلوگیری از فرسایش خاک و تثبیت شن های روان و بیابان زدایی
و تهیه برنامه جامع استفاده از اراضی کشاورزی و منابع طبیعی و بهره برداری بهینه از این
اراضی را در دستور کار قرار دهد. و نیز آموزش وتوسعه دانش کشاورزی و فرهنگ سازی
در این حوزه نیز از جمله وظایف حکومت اسلامی است .
تضمن هذا البحث استخراج وظايف الحکومه الاسلامیه فی المجال الزراعی، من خلال الاعتماد علی
المنهج التوصیفی والتحلیلی لسیره وخطب رسول الله (ص ) واهل البیت (ع ) بصفتهم مصادر یمکن الوثوق
بها فی استنباط الاحکام الالهیه. تدل الروایات علی ان الزراعه عمل مستحب ومطلوب فی الشرع ، وان
الشخص الذی یصرف طاقته وعمره فی سبیل الزراعه واحیاء الارض ، یکون قد کتب لنفسه ، مضافا الی
المنافع المادیه، السعاده فی الدار الاخره. وتثبت النتیجه الحاصله من البحث ان الحکومه الاسلامیه،
وبالاستلهام من السیره النبویه، علیها مسوولیات اعداد السیاسات والاستراتیجیات المرتبطه بالتقدم
الزراعی، وبعمران القری والمناطق القبلیه، والخطوات اللازمه بهدف التخطیط للانتاج ولتامین حاجات البلد
الی المحاصیل والمنتجات الزراعیه والحیوانیه وتوسعه الصادرات . کما ان الحکومه الاسلامیه، وبالاستلهام
من السیره النبویه، یقع علی عاتقها مسوولیه اجراء ابحاث ودراسات شامله عن طبیعه الاراضی واحواض
المیاه الموجوده فی البلاد، وذلک بهدف اعداد مشاریع احواض المیاه وللحوول دون انجراف التربه،
ولتثبیت الرمال المتحرکه ومکافحه التصحر، ولاعداد برنامج شامل للاستفاده من الاراضی الزراعیه
والمصادر الطبیعیه، وان تسعی فی برنامج عملها الی الاستفاده الامثل من هذه الاراضی. وفی هذا المجال ،
فان التعلیم وتطویر العلوم الزراعیه وثقافه الانماء هی کذلک من جمله مسوولیات الحکومه الاسلامیه.
خلاصه ماشینی:
يکي از اقدامات مهم رسول خدا(ص ) در توسعه و رونق کشاورزي وضع مقررات جامع و دقيق در امر کشاورزي بود که مي تواند الگويي براي حکومت اسلامي باشد مانند: ١) تبيين دقيق حريم قنات ها، چاه ها و چشمه ها که اجراي آنها از خشکانيدن چاه هاي ديگران جلوگيري ميکند (فيض کاشاني، ١٣٦٨، ١٠: ١٠٥٥-١٠٦٣)، و پيامبر خدا اجازه نداد تا کسي با حفر چاه يا قنات در حريم منابع آبي ديگران ، به آنان ضرر برساند (همان : ١٠٦٧-١٠٧٢).
هر شخص ميتواند آب (مانند آبي که آن را حيازت کرده باشد يا آب چاهي که آن را حفر کرده باشد) يا مرتع خصوصي خود را، که به طور قانوني به دست آورده است ، در چارچوب احکام شرعي بفروشد يا اجاره دهد (فيض کاشاني، همان : ١٠٥-١٠٨)؛ حکومت اسلامي با الهام از سيره نبوي وظيفه دارد بررسي و مطالعه جامعي از حوزه هاي اراضي و آبخيزداري کشور به منظور تهيه طرح هاي آبخيزداري و جلوگيري از فرسايش خاک و تثبيت شن هاي روان و بيابان زدايي و تهيه برنامه جامع استفاده از اراضي کشاورزي و منابع طبيعي و بهره برداري بهينه از اين اراضي را در دستور کار قرار دهد.