چکیده:
در زندگی بشر رفتار و عمل همیشه در حد تعادل نبوده است .زمانی از تعادل خارج می شود دست به جرم می زند. متداولترین واکنش در برابر مجرم، مجازات می باشد.مجازات در واقع یک نیرو برای جلوگیری از بی نظمی در جامعه می باشد.گاهی جرم مورد بخشش واقع می شود که این کار در دین مبین اسلام بنام عفوجایگاه والای دارد.در این تحقیق ما به بررسی ماهیّت عفو متهمان و محکومان در قانون و مبانی آزادی مشروط پرداختیم.این مباحث حقوقی یکی از ظریفترین مباحثی است که در شرایط مختلفی برای اجرای آن وجود دارد. ماده ۵۸قانون مجازات اسلامی سال ۱۳۹۲نسبت به ماده ۳۸قانون مجازات اسلامی ۱۳۷۰مساعدتر به حال محکوم است وطبق ماده ۱۰ این قانون دراعمال مقررات آزادی مشروط باید ماده ۵۸ به موقع اجرا گذاشته می شود و عدم تصویب آیین نامه موضوع ماده ۶۳ مجوزی برای عدم اجرای این ماده نیست. با توجه به اینکه اعطای عفو عمومی و عفو متهمان از ناحیه مقام رهبری صراحتا در قوانین پیش بینی نگردیده باعث اختلاف نظر حقوق دانان در این زمینه شده است لذا به اختصار و به تفکیک جرایم اختیارات رهبری را در اعطای عفو مورد تحلیل قرار داده ایم.
خلاصه ماشینی:
ماده ۵۸قانون مجازات اسلامی سال ۱۳۹۲نسبت به ماده ۳۸قانون مجازات اسلامی ۱۳۷۰مساعدتر به حال محکوم است وطبق ماده ۱۰ این قانون دراعمال مقررات آزادی مشروط باید ماده ۵۸ به موقع اجرا گذاشته می شود و عدم تصویب آیین نامه موضوع ماده ۶۳ مجوزی برای عدم اجرای این ماده نیست.
در مورد مدت آزادی مشروط تبصره ی "3" ماده (39) قانون راجع به مجازات اسلامی اشعار می داشت «مدت آزادی مشروط اصولاً شامل بقیه ی مدت مجازات خواهد بود ولی دادگاه می تواند مدت آن را تغییر دهد و در هر حال کم تر از یک سال و زیادتر از پنج سال نخواهد بود، جز در مواردی که بقیه ی مدت کم تر از یک سال باشد که در این صورت مدت آزادی مشروط معادل بقیه ی مدت حبس خواهد بود.
م. ا،، این ایراد را دارد که اگر مدت حبس جرمی در دادنامه ی قطعیت یافته کم تر از یک سال باشد، مدت آزادی مشروط چگونه حساب می شود؟ مثلاً در مورد جرایم مندرج در ماده (690) ق.
سؤالی که مطرح می شود این است که آیا بعد از لغو حکم آزادی مشروط محکوم علیه می تواند مجدداً درخواست آزادی مشروط کند؟ آقای دکتر نوربها معتقدند که باید قایل به تفکیک شد، در صورت لغو حکم به دلیل تخلف از شرایط درخواست مجدد آزادی مشروط اشکالی ندارد اما در صورت ارتکاب جرم جدید قبولی مجدد با اشکال مواجه است؛ زیرا محکوم علیه قبلاً به مجازات حبس محکوم شده است و نحوه ی نگارش ماده دلالت دارد بر اجرای محکومیت و عدّم پذیرش آزادی در چنین شرایطی(نوربها،1386) در زمینه آزادی مشروط ارزیابیهای مختلفی در سطح جهان صورت گرفته و آمارهای مختلفی در این زمینه موجود میباشد که براساس آنها باید بیان داشت استفاده از نهاد آزادی مشروط توانسته تا حد زیادی هزینههای مربوط به زندان را کاهش داده و از بار مالی موجود بر دولتها بکاهد، همچنین استفاده از نهاد آزادی مشروط توانسته هرچند به صورت ناقص از اثرات منفی زندان و حرفهای شدن بزهکاران بکاهد.