چکیده:
شادی، یعنی احساس آرامش درونی که باعث درک لذّت روان انسان میگردد و جلوه آن در جسم انسان به صورت گشادهرویی و خنده متجلّی میگردد. امروزه معیارهای گوناگونی برای به وجود آوردن شادی و شادمانی و کاهش نسبی اندوه و ناراحتی معرّفی میشود که برخی از آنها تاثیرگذاری اندکی بر نشاط و شادمانی دارند یا اثرات آنها بر خوشی و سرور کوتاه مدّت است. ادبیّات و به تبع آن اشعار شاعران در زمینههای مختلف، تاثیر روزافزونی بر روح و روان انسانها داشته است. یکی از مهمّترین مسائل از دیدگاه شاعران، بیان شادی و مترادفات آن است. به این منظور در این مقاله به بررسی مقولة شادی از منظر سه شاعر پرداخته شد، که مشخّص گردید خیّام در کنار بینش فلسفی و ریاضی خود، دنیا را گذرا میداند و انسان را به نشاط و شادمانی و غنیمت دانستن عمر دعوت میکند. خاقانی در کنار معرفت خود در علوم دیگر، مخاطبان را اغلب به نشاط فرا میخواند و با اشاره به جشنها، اعیاد و بزم پادشاهان و وصف طبیعت با استفاده از استعارات و کنایات مشغول به شادی و سرور میبیند و همچنین سلمان ساوجی نیز سرور و نشاط را بیشتر معنوی میداند و به آن تاکید دارد.
Joyance, the internal tranquility, which causes the human mentality to understand and have pleasure, is manifested by cheerfulness and smiling expression in man. Nowadays, numerous criteria are introduced to create joy and relative decrease of sadness which some of them have little or short term impact on hilarity of man. Literature and poems of poets have had increasing effect on people's minds and souls in different settings. One of the most significant matters from the view point of poets is joyance and its derivatives; therefore, in this essay, we have tried to investigate the matter of happiness from the three poets' perspectives, and it was revealed that Khayyam, besides his philosophical and mathematical insights , considers the world ephemeral and invites people to joy and happiness and to take advantage from the short life. Khagani, in addition to his knowledge in other sciences, calls his readers to have pleasure in life and by alluding to festivals, ceremonies, and kings' feasts and description of nature encourages the common people to have high spirit. Salman Sawaji considers love mostly spiritual and emphasizes on internal joy.
خلاصه ماشینی:
ك؛ لطف آبادي، 1380: 40) نگاهي گذرا در فراز و فرود حوادث دنيا حكايت از آن دارد انسان بايد وجود خود را از هر گونه مصائب غم و غصّه دور سازد تا نخست بتواند زندگی آرام و پر از لذّت را تجربه کند و همچنین احساس دوري عرش الهی را با قدرت بیشتری تحمّل كند و در این راه بهترین معیار و سلوک، علاقه به شاد زیستن است.
اين مقاله با روش (تحلیلی- توصیفی) ضمن ارائه تعریف نشاط و مترادفات آن و عوامل مؤثّر بر شادمانی به بررسی اشعار سه شاعر بزرگ ايراني از جمله: خيّام، خاقاني و ساوجي درباره معیارهای شادمانی و لذّات خوش و خرم پرداخته تا با بیان نکات مفید راههای شاد زیستن و درک بهتر زندگی را به انسان بیاموزند که با کمترین ابزار و موقعیّتها میتوان به والاترین شادی و خرسندی رسید.
اما بهتر است بدانیم در فراز و فرود زندگی برخی عوامل و موانعی وجود دارد که در شادی و لذت انسان دخیل هستند که عبارتند از: 1-3 عوامل مؤثّر بر شادی و نشاط مثبت اندیشی اعتقادات دینی (عشق الهی به معبود و پیامبران) ادوار جوانی پر از شور و نشاط تعلقات دنیوی ( معشوق زمینی – لوازم می و باده ) فصل بهار 3-1-1 مثبت اندیشی از نظر خيّام انسان میبایست در این فرصت کوتاه زندگی، غم و غصّه را از خود برهاند و شاد زیستن را تجربه کند.