چکیده:
معاهدات پرشمار ناظر بر حوزة حقوق بشر، تعهدات حقوقی صریحی در راستای احترام و رعایت حقوق بشر و آزادیهای اساسی نسبت به کلیة افراد تحت صلاحیت سرزمینی دولتها بر عهدة آنها گذاشته است. با این حال ممکن است وجود وضعیت اضطرار عمومی با مقیاس وسیع، دولتها را در شرایط خاصی قرار دهد که قادر به ایفای برخی تعهدات حقوق بشری خود نباشند. نظام بینالمللی حقوق بشر به منظور احتراز از سرگشتگی حقوقی دولتها در چنین مواقعی با تعبیة سازوکار حقوقی کوشیده است تا موارد نقض حقوق بشر را به حداقل کاهش دهد. میتوان شیوع پرشتاب کووید-19 را یکی از مصادیق تحقق وضعیت اضطرار عمومی که حیات کلیة ابنای بشر را تهدید مینماید قلمداد کرد. بر همین اساس دولتهای متعددی از طریق اعلام وضعیت اضطراری، اقدامها و تدابیری برای تخطی از معاهدات حقوق بشری اتخاذ کردهاند. مقالة حاضر در صدد تدارک پاسخ به این پرسش است که تخطی دولتها از معاهدات حقوق بشری تابع چه رژیم حقوقیای است و چگونه میتوان کاستیها و نارساییهای آن را بهویژه در عصر همهگیری جهانی کووید-19 اصلاح کرد؟ فرضیة نوشتار پیش رو این است که رژیم حقوقی موجود، علیرغم وجود نقاط قوت حقوقی، کاستیها و کمبودهایی نیز دارد. یافتههای تحقیق حاضر نشان میدهد که امکان تخطی دولتها از برخی تعهدات حقوق بشری در قالب قید تخطی وجود دارد. با این حال، اعمال برخی اصلاحات در رژیم حقوقی موجود، ضروری به نظر میرسد.
خلاصه ماشینی:
Sermet, Laurent, “The Absence of a Derogation Clause from the African Charter on Human and در سطح اسناد جهاني حقوق بشر، ميثاق بين المللي حقوق مدني و سياسي با ١٧٣ دولت عضو، قيد تخطي يا عدول را در ماده ٤ پيش بيني کرده است .
٣٩ در سطح اسناد منطقه اي ، 40 کنوانسيون اروپايي حمايت از حقوق بشر و آزادي هاي اساسي با ٤٧ دولت عضو، در ماده ١٥، کنوانسيون امريکايي حقوق بشر با ٢٣ دولت عضو، در ماده ٤١،٢٧ منشور اجتماعي اروپا با ٣٤ دولت عضو (سال ١٩٩٦ تجديدنظر شده ) در بخش پنج ماده F و منشور عربي حقوق بشر با ١١ دولت عضو نيز در ماده ٤٢٤ قيد تخطي يا عدول دول عضو از تعهدات حقوق بشري را در زمان Peoples’ Rights: A Critical Discussion”, African Human Rights Law Journal, Vol. 7, No. 1, 2007, p.
Human Rights Committee, Statement on derogations from the Covenant in connection with the COVID-19 Pandemic, 24 April 2020, CCPR/C/128/2, para.
United Kingdom, European Court of Human Rights (ECHR); Grand Chamber, Application no.
The United Nations Secretary General’s report on COVID-19 and Human Rights: We are all in this together, available at: https://www.
2209 (2018): State of Emergency – Proportionality Issues Concerning Derogations under Article 15 of the ECHR (Apr. 24, 2018), paras.
Human Rights Committee, Statement on derogations from the Covenant in connection with the COVID-19 pandemic, CCPR/C/128/2, 24 April 2020.
General Comment No. 29: Article 4: Derogations during a State of Emergency, UN Human Rights Committee (HRC), 31 August 2001.
UN Human Rights Committee, Statement on Derogations from the Covenant in Connection with the COVID-19 Pandemic, CCPR/C/128/2 (Apr. 24, 2020) WHO Statement on the second meeting of the International Health Regulations (2005), Emergency Committee regarding the outbreak of novel coronavirus (2019-nCoV).