چکیده:
ﺷﻬﺮﯾﺎرﮐﻮه، ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﻧﻮﺷـﺘﻪ ﻫـﺎی ﺗـﺎر ﯾﺦﻧﮕـﺎران ﻗـﺪ ﯾﻢ، ﻧﺎﺣﯿـﻪ ای آﺑـﺎدان و ﭘﺮاﻫﻤﯿـﺖ در ﺳﺮﺣﺪات ﻗﻮﻣﺲ و ﺗﺒﺮﺳﺘﺎن ﺑﻮده اﺳـﺖ. اﯾـﻦ ﻧﺎﺣﯿـﻪ ﮐـﻪ ﺑـﻪ ﮐـﺮات در ﮐﺘـﺐ ﺗـﺎرﯾﺨﯽ و ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ از آن ﻧﺎم ﺑﺮده ﺷﺪه اﺳﺖ از ﮐﺎﻧﻮنﻫﺎی ﻓﺮﻣﺎﻧﺮواﯾﯽ و ﺣﺎﮐﻤﯿﺖ ﺷﻬﺮﯾﺎران ﺑﺎوﻧـﺪ و ﻗﺎرﻧﻮﻧﺪ و اﺳﭙﻬﺒﺪان ﺗﭙﻮری ﺑﻮده اﺳﺖ. اﯾﻦ ﻧﻮﺷﺘﺎر ﺑﺮ آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻨـﺎ ﺑـﻪ ﻣﺴـﺘﻨﺪ ات ﮐﻬـﻦ ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﺷﻬﺮﯾﺎرﮐﻮه- ﮐﻪ ﺑﺮﺧﯽ از دورانﻫﺎی ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﭘﺎرهای از ﻗﻮﻣﺲ و روزﮔـﺎراﻧﯽ ﭘـﺎره ای ﺗﺒﺮﺳﺘﺎن ﺑﻮده اﺳﺖ- ﻧﺎﺣﯿﻪای ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺨﺸﯽ از دوداﻧﮕﻪ ﺳﺎری و ﭘﺸﺘﮑﻮه در ﺷﻤﺎل اﺳـﺘﺎن ﺳﻤﻨﺎن را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﯽﺷﺪ و ﮐﻮﻫﯽ ﺑﻪ ﻫﻤـﯿﻦ ﻧـﺎم اﯾـﻦ دو ﻣﻨﻄﻘـﻪ را از ﻫـﻢ ﺟـﺪا ﻣـﯽ ﮐـﺮد.
خلاصه ماشینی:
اين نوشتار بر آن است که بنـا بـه مسـتندات کهـن تاريخي شهريارکوه - که برخي از دوران هاي تاريخي پاره اي از قومس و روزگـاراني پـاره اي تبرستان بوده است - ناحيه اي بود که بخشي از دودانگه ساري و پشتکوه در شمال اسـتان سمنان را شامل ميشد و کوهي به همـين نـام ايـن دو منطقـه را از هـم جـدا مـيکـرد.
شهريارکوه که پناهگـاه اصلي اين فرمانروايان باوندي و قارنوندي بود است در بنيان به کوهي گفتـه مـي شـد کـه پريم را از پشتکوه فعلي جدا ميکند (کوه شمالي روستاي فينسک در استان سـمنان ) امـا در اصطلاح جغرافيايي به کل گستره ي کوهستاني که جنوب آن شـامل پشـتکوه فعلـي و شمال آن پريم بود گفته ميشد.
ابن اسفنديار، بهاءالدين محمد بن حسن ، تاريخ طبرستان ، انتشارات ميرماه ، تهران ، ١٣٩٢، ص ٤٠٧ پروفسور يوزف مارکوارت در کتاب ايرانشهر مينويسد که پيش از آرياييها قوم آمـارد در آمل و پيرامون آن زندگي ميکردند در حالي که قـوم تپـوري (کـه نـام تپورسـتان يـا طبرستان بر گرفته از آنها است ) در زمان اسـکندر در کوهسـتان شـمال سـمنان زنـدگي ميکردند١ و نيازي به يادآوري نيست کـه کوهسـتان شـمال سـمنان جـايي نيسـت جـز دهستان پشتکوه سمنان (و پيرامون آن مانند پريم و بنافت ) کـه در گذشـته شـهريارکوه ناميده ميشد و همين اهميت شـهريارکوه را بيـان مـيکنـد کـه از کـانون هـاي تمـدني تبرستان کهن بود.