چکیده:
امامت از ضروریات مذهب تشیع است و تبعیت از امام جز با معرفت امام محقق نمیشود. بیتردید بهترین معرفی آن است که از زبان خود امام معصوم (ع) باشد. اولین حدیث از کتاب روضة الکافی، نامه ای از امام صادق (ع) خطاب به اصحاب است. نتایج تحلیل محتوای کمّی نشان میدهد در بخشی از این نامه، کلیدواژهی «امام» دارای تکرار قابلتوجهی است؛ به گونه ای که از نظر فراوانی در مقایسه با سایر کلیدواژه ها جایگاه سوم را دارا میباشد و در 88% موارد، این کلید واژه برای اشاره به ائمه معصومین (ع) بهکاررفته است. ازاینرو در پژوهش حاضر با تحلیل مضمون این نامه تلاش شد تا نگاه امام (ع) در موضوع امامشناسی تبیین شود. نتایج تحلیل محتوا، ضمن اینکه مشخص میکند در مقولهی «امامشناسی» مباحث مرتبط با معرفی امام و جایگاه امامت، صفات و وظایف امام و حق امام بر مردم بیان شده است؛ نشان می دهد، حضرت در پی اثبات جایگاه امامت یا شرح کامل اوصاف امام نبوده است بلکه تبیین اعتقاد صحیح اسلامی در زمینه امام شناسی و تأکید بر نیازمندی اصحاب به امام، جهت بهرهمندی ایشان از شأن هدایتگری این بزرگواران، مورد توجه آن امام همام بوده است.
Imamate is one of the necessities of the Shiite religion and following the Imam can only be achieved with the knowledge of the Imam. Undoubtedly, the best introducing is the one which is done in the language of Imam Masoom (AS). In the Shiite hadith heritage, a letter attributed to Imam Sadiq (AS) addressed to the companions in all ages has been reported. In the present study, this letter has been dealt with by content analysis method. The results of quantitative analysis show that in a part of the letter, the keyword "Imam" has a significant repetition, which in most cases has been used to refer to the Imams (AS). Therefore, in the present study, by analyzing the content of the letter attributed to Imam Sadiq (AS) to the companions, an attempt was made to explain the view of Imam (AS) on the subject of Imamology. The results of qualitative analysis also indicate in the category of "Imamology", the issues related to the introduction of the Imam and the position of the Imamate, the attributes and duties of the Imam and the right of the Imam over the people have been expressed in a functionalist way, that means, according to the circumstances of the audience, the Imam had not been seek to prove the position of the Imamate or a complete description of the characteristics of the Imam, but put emphasis on, need of the companions, to the Imam, for benefit from the guidance of these nobles.
خلاصه ماشینی:
(۴۵/۱۶ :۱۴۳۱ مامقاني براي اعتماد به توثيق شيخ طوسي دلايلي را بيان مي کند که عبارتند از: نقل دو شخصيت مورد اعتماد (ابي علي بن همام و ابي غالب الزراري ) از جعفر بـن محمـد بن مالک ، ثقه ياد شدن جعفر بن محمد بن مالک توسط صـاحب کتـاب الاسـتغاثه فـي بدع الثلاثه که از کتب بسيار قديمي و نويسنده آن از نوادگان امام جوادع است (کوفي ، ۱۳۷۳: ۱۲۴)، بيان روايتي از امام صادق ع توسط جعفر بن محمد بن مالک در الخصال شيخ صدوق در مذمت غلات ١ (که باعث به وجود آمدن اين پرسش براي مامقاني شده است : چگونه ابن غضائري به کسـي کـه چنـين روايتـي را نقـل مـي کنـد نسـبت غلـو مي دهد؟)، روايت البزوفري و ابن عقده از جعفر بن محمد بن مالک ، کثير الروايه بودن او و کثرت مشايخي که از وي روايت کرده اند (مامقاني ، ۱۴۳۱: ۴۷/۱۶).
نمونه جدول تحليل محتواي کمي نامه امام صادق ع به اصحاب (رجوع شود به تصویر صفحه) مطابق با نتايج حاصل از جدول تحليل کمي «امام شناسي » يکي از مقوله هاي مـورد توجه حضرت در نامه به اصحاب اسـت ، بـه گونـه اي کـه کليـدواژٔە «امـام » در بخـش مشترک نامه از نظر فراواني جايگاه سوم را به خود اختصاص داده است .