چکیده:
دربارۀ چرایی نگارش تحفهالعالم که موضوع آن ذکر اوصاف شاه سلطان حسین صفوی است، پاسخهایی بسیط داده شده است که از اظهارات خود نویسنده ریشه میگیرد. مدعای این پژوهش این است که نگارش تحفهالعالم با بحرانهایی که حکومت صفوی در آن زمان با آن درگیر شده بود، پیوند دارد؛ ازاینرو نویسنده در این نوشتار درصدد است با بهکارگیری تحلیل گفتمان انتقادی، چرایی نگارش تحفهالعالم را در آن موقعیت تاریخی و اجتماعی روشن کند. بحرانهایی که در آن زمان دامنگیر حکومت صفویه شده بود فندرسکی را بر آن داشت با یک نظم زبانی شاه را بهعنوان عامل اصلی مطرح کند که سایر نیروها حول آن حرکت میکنند. او تلاش میکند نقایص و ضعفهای شاه را رؤیتناپذیر و در عوض نیروهای پیرامون او را در ظهور بحرانها و ضعفها مؤثر و مقصر بداند. شاه در گفتمان تحفهالعالم با شخصیت کامل خود درصدد تربیت سایر نیروها است تا حکومت و جامعه بسامان شود.
There are simple answers based on the author's own statements about the reason for writing the book of Tohfato al-Alam, which its subject is a description of Shah Sultan Hussein Safavid. The claim of this research is that the writing of Tohfato al-Alam is related to the crises that the Safavid government was facing at that time. This article seeks to clarify why Tohfato al-Alam was written in that historical and social situation by using critical discourse analysis. The crisis that had engulfed the Safavid rule at that time led Fenderski to present the Shah with a linguistic order as the central signifier around which other forces move and to see the imperfections and weaknesses of the Shah invisible, and instead of the forces around him to emerge. Know crises and weaknesses are effective and to blame. In the discourse of Tohfato al-Alam, the Shah, with his full personality, seeks to train other forces in order to organize the government and society.
خلاصه ماشینی:
ir مقدمه فندرسکی به صراحت هدف از تألیف تحفه العالم را بیان صفات ممتاز شاه سلطان حسین دانسته است و خود را به دو دلیل از مداحی و اغراق گویی دربارة شاه سلطان حسین برکنار مـی دانـد: اول اینکه خود را در زمرة سادات و علمای دینی دانسته ، ازاین رو مدحِ غیر خدا از این دو قشر زیبنده نیست ؛ از سوی دیگر شأن شاه سلطان حسین از نظر وسعت قلمـرو و کثـرت حاکمـان تابع ، بر همگان آشکار است و نیازی به مداحی ندارد، اما بیان این صفات چـه ضـرورتی دارد؟ به عبارت دیگر هدفی که نویسنده از نوشتن تحفه العـالم دارد و آن را بـه صـراحت بیـان نکـرده چیست ؟ به زعم نویسندة مقاله برای پاسخ گویی به این سؤال ، بهتـرین روش ، یـاری طلبیـدن از «تحلیل گفتمان انتقادی »(Critical Discourse Analysis) است .
تأثیرپذیری تحفه العالم از متون و آموزه های پیشینی از ظاهر متن پیدا اسـت ؛ اولـین اقـدامات شـاه سـلطان حسین منع مسکرات ، فحشا، غنا و قمار گزارش شده که این اقـدام در واقـع اجابـت تقاضـای شیخ الاسلام ملامحمدباقر مجلسی در هنگام تاج گذاری شاه بود و بینامتن آن بـه قـرآن ، احکـام اسلامی و متون فقهی برمـی گـردد (مائـده :٩١-٩٠، بقـره : ٢١٩و ١٦٩و١٦٨؛ نـور:٢؛ فرقـان :٧٢؛ حج :٣٠؛ مؤمنون :٣؛ لقمان :٦؛ محقق حلی ، ١٤٠٨: ٢/ ٤؛ نجفـی ، ١٤٠٤: ٢٢/ ١٠٩؛ شـیخ بهـایی ، ١٣٨٦: ٨٢٣و ٧٧١ و ٧٥٩و ٧٥٦و ٤٧١؛ محقق سبزواری ، ١٥٥و ١٥٣؛ فیض کاشانی ، ١٣٧٢: ٧/ ٥٦؛ مجلسی ، ١٣٨٥: ١٠/ ٢٦٧-٢٤٨؛ مجلـسی ، بـی تـا: ٥٦٨و ٥٦٧و ٥٦٦؛ مجلـسی ، ١٤١٤: ١/ ٢٦٧و ٥٦٤/٤).
Matthee, Rudolph P (2014) Persia in crisis : Safavid decline and the fall of Isfahan, translated by Hassan Afshar, Tehrān: Našr-e Markaz Mohammad Ali Khazaneh Dar Lou Majid Jalalehvand Alkami (2013) "Critical Discourse Analysis of Power in Two Chapters of Siasat-Nameh of Khajenezam-ol-Molk-Tusi", World Politics, Volume 2, Number 3, pp.