چکیده:
معماری یکی از هنرهای کاربردی است که از ضروریات زندگی بشری بوده و جلوهگر فرهنگ و تمدنساز است. یکی از وجوه تمدن اسلامی، آثار و بناهای برجای مانده در جوامع انسانی و اسلامی است. این پژوهش درپی پاسخ به این پرسش است که چه عباراتی در قرآن کریم به معماری و یا فضاهای مرتبط با سازه یا شهر اشاره داشته است؟ هدف از این پژوهش آن است که نقش و جایگاه معماری در قرآن را شناسایی نماید و به توضیح و بازخوانی معنای برخی از واژگان مرتبط با معماری و شهر بپردازد. روش پژوهش توصیفی - تحلیلی بوده و این پژوهش به این نتیجه میرسد که برخلاف کتابهای عهد عتیق و جدید که در آنها اطلاعات جغرافیایی و توصیفات مادی وجود دارد، روح حاکم بر قرآن کاملاً روحانی و غیر مادی بوده و از هرگونه توصیف این جهانی دوری جسته و در بسیاری موارد عبارات مرتبط با بنا و سازهها ارتباطی به توصیف یک معماری یا اثر مادی نداشته و معنای آن عمل نیک انسانی است. در این پژوهش، به توضیح و بازخوانی برخی واژگان همانند مدینه، بیَع، مسجد، یَعْمُرُ و محاریب پرداخته شده است.
Architecture is one of the applied arts that is one of the necessities of human life and is a manifestation of culture and civilization. One of the aspects of Islamic civilization is the relics and buildings left in human and Islamic societies. This research seeks to answer the question of which one of terms in the Holy Qur’an refers to architecture or spaces related to a structure or cities? The purpose of this study is to identify the role and place of architecture in the Qur’an and to explain and reread the meaning of some words related to architecture and the city. The research method is descriptive-analytical and this research concludes that unlike the books of the bible Old and New Testament in which there is geographical information and material descriptions, the spirit of the Qur’an is completely spiritual and immaterial. Any description of this world has been avoided and in many cases the terms related to buildings and structures has nothing to do with the description of an architecture or material work and its meaning is a good human deed. In this research, some words such as Medina, Beya, mosque, Maharib and Yaemoro have been explained and interpretationed.
خلاصه ماشینی:
متن کتاب هاي عهد عتيق اشاره به اماکن مقدس مورد نظر بني اسرائيل ، مکان و مسير حرکت قوم يهود داشته و در بابل قديم حتي در پاره اي موارد به توصيف دقيق آثار ساختماني به خصوص معبد هيکل که توسط سليمان نبي ساخته شده و امروزه بقاياي آن به نام ديوار ندبه (بيت المقدس ) مشهور است ، پرداخته است (رز، ١٣٩٤: ٧٥-٧٩).
از اين رو، تفسير واژگان مرتبط با معماري و سازه هاي مادي اين جهاني در متون مقدس (به خصوص قرآن کريم )، نياز به شناخت محتواي کلي متن آيات و سوره نازل شده است .
اردلان ، بيش تر به مطالعۀ هندسه مقدسي در معماري دوران اسلامي پرداخته و به برخي آيات و روايات مرتبط نيز اشاره نموده است (اردلان و بختيار، ١٣٨٠: ٢٨-٣٣)، نقره کار با استناد به آيات و احاديث ، به حکمت هنر و معماري اسلامي در معماري پرداخته است (نقره کار، ١٣٨٨ و ١٣٩٤)، مددپور با استناد به برخي آيات ، برخي واژگان مانند قرب را از بعد تاريخي مورد پژوهش قرار داده است (مددپور، ١٣٧١: ٧٣-٧٦).
جدول ٢: ترجمه و توضيح واژه بيت (در مفهوم عام ) در قرآن کريم ، (منبع : نگارندگان ) (به تصویر صفحه رجوع شود) جدول ٣: اصول معماري اسلامي در آيات قرآن کريم ، (منبع : نگارندگان ) (به تصویر صفحه رجوع شود) در کتب عهد عتيق که در آن به نام شهر، قريه ها و نام مکان هاي زيادي اشاره شده است ؛ و اين جاي نام ها پيوسته با حرکت ، اسکان و رويدادهايي که براي قوم يهود رخ داده ، ارتباط دارد.