چکیده:
چکیده: تاریخ نگاری درعهد صفوی( 907 تا 1135 ق)مورد توجه خاصی قرار گرفت، به حدی که بسیاری از مورخین معتقدند، درکثرت تألیفات این دوره، از دیگر دوره های تاریخ نویسی ایران قابل تمایز است. این دوره، 228ساله امپراطوری صفوی، که موجبات اتحاد و یکپارچگی ایران فراهم گردید؛در خاطره تاریخی ایران جایگاه بی بدیلی دارد. درگیری های نظامی برخواسته از مبانی مشروعیت های شیعه گری، در هر دوسوی قلمرو صفوی با مهاجمان اوزبک از شمال خراسان و دولت های مغولی هند از جنوب آن و امپراطوری عثمانی در غرب، بجز دوره کوتاهی که با درایت شاهان صفوی با عهد نامه های صلح دوران آرامش بوجود آمد، همواره بر روابط دولت صفوی با همسایگانش سایه افکند است. مقاله حاضر، با بررسی برخی از متون اصلی تاریخ دوره صفوی، توجه به «تاریخ نگای محلی خراسان» در آن متون را مورد مطالعه پژوهشی قرار داده است . با توجه به کثرت کمی متون عهد صفوی ،احصاء مطالب تعدادی از کتب شاخص که استنتاج و تعمیم فرضیه از آن کفایت علمی نماید، مورد استفاده قرار گرفته است. چکیده: تاریخ نگاری درعهد صفوی( 907 تا 1135 ق)مورد توجه خاصی قرار گرفت، به حدی که بسیاری از مورخین معتقدند، درکثرت تألیفات این دوره، از دیگر دوره های تاریخ نویسی ایران قابل تمایز است. این دوره، 228ساله امپراطوری صفوی، که موجبات اتحاد و یکپارچگی ایران فراهم گردید؛در خاطره تاریخی ایران جایگاه بی بدیلی دارد. درگیری های نظامی برخواسته از مبانی مشروعیت های شیعه گری، در هر دوسوی قلمرو صفوی با مهاجمان اوزبک از شمال خراسان و دولت های مغولی هند از جنوب آن و امپراطوری عثمانی در غرب، بجز دوره کوتاهی که با درایت شاهان صفوی با عهد نامه های صلح دوران آرامش بوجود آمد، همواره بر روابط دولت صفوی با همسایگانش سایه افکند است. مقاله حاضر، با بررسی برخی از متون اصلی تاریخ دوره صفوی، توجه به «تاریخ نگای محلی خراسان» در آن متون را مورد مطالعه پژوهشی قرار داده است . با توجه به کثرت کمی متون عهد صفوی ،احصاء مطالب تعدادی از کتب شاخص که استنتاج و تعمیم فرضیه از آن کفایت علمی نماید، مورد استفاده قرار گرفته است.
خلاصه ماشینی:
گزارش دقيق از ميدان هاي رزم و وقايع دربار، تدبير کشورداري و لشکرآرائي، شرح صحنه هاي شکار و مجالس بزم ، و گريز و تعقيب دشمنان و مجازات و شکنجه هاي مخالفان ، مراسم استقبال از پادشاه صفوي هنگام ورود به شهرهاي گوناگون که از مراسم و تشريفات رسمي آن روزگار بوده است ، برگزاري جشن ها و آداب و آئين هاي سنتي، شرح آداب فرستادن رسولان به ولايات مختلف ، شرح آداب تسليم شدن ياغيان و دشمنان شکست خورده که همراه با تقديم پيشکش و هداياي فراوان به "پاي بوسي درگاه فلک اشتباه " ميرفتند وموضوعاتي از اين قبيل در سراسر متن به چشم مي خورد ودر تمام آن ها آگاهيهايي تاريخي، اجتماعي و فرهنگي مربوط به حکومت صفويه و شناخت دقيق نظام اداري و اجتماعي آن دوران وجود دارد(چتيرائي،١٣٨٩: ٥٩-٧٤) تنها نسخه منتشر شده از اين کتاب در اسلام آباد پاکستان به خط نقي منتظري و مولانا عبدالعزيز و سلطان احمد خوشنويس در سال ١٣٦٤ بوده که بوسيله مرکز تحقيقات فارسي ايران و پاکستان در دست رس ميباشد.
متصور است ، مؤلف نام کتاب خود را «عالم آرا» با اين علت انتخاب کرده ، که فضل الله بن روزبهان خنجي اصفهاني، پيش از او کتابي به نام تاريخ عالم آراي اميني تأليف نموده بود،که سراسر آن در انتقاد از حکومت صفوي و پادشاهي شاه اسماعيل اول و شرح اعمال خشن و دشمني و جدال اهل تسنن و تشيع بود(ترکمان ،١٣٨٧: دو).