چکیده:
جرم در حقوق جزای اسلامی عبارت است از رفتار خلاف دستورات شارع مقدس که مبنای نظم عمومی را تشکیل می دهد. بر این اساس محاربه یکی از جرایم بزرگ و گناهان کبیره بشمار می رود.نزد مشهور فقها محاربه عبارت است کشیدن سلاح به قصد ارعاب مردم با بکارگیری هر آنچه که سبب خوف و وحشت شده و باعث اختلال در ا منیت جامعه گردد. محاربه محدود به محاربه مسلحانه و بکارگیری سلاح نمی باشد بلکه محاربه اعم از مسلحانه و غیر مسلحانه می باشد. اکثر فقهای امامیه در ماهیت محاربه اختلاف نظر ندارند اما در مفهوم و مصداق سلاح مورد اختلاف است. مشهور فقها و مفسران اسلامی اعم از شیعه و سنی اصطلاح افساد فی الارض را در مورد محاربه بکار برده و در واقع هیچ تفاوتی میان محاربه و افساد فی الارض قائل نشده اند و در مقابل برخی رابطه بین دو عنوان محاربه و افساد فی الارض را عموم و خصوص مطلق بیان کرده اند که هر محاربی، مفسد فی الارض است و محارب را از مصادیق افساد فی الارض معرفی می کنند این پزوهش که با روش توصیفی تحلیلی صورت گرفته ابتدا به ماهیت محاربه و افساد فی الارض پرداخته و با تطبیق دو عنصر جرم مذکور ، به نظر می رسد در بحث سلاح بیولوژیکی، هرگاه شخصی با اقدام بیولوژیکی فساد گسترده ای را در سطح کشور یا در سطح جهانی انجام دهد مشمول حکم محاربه می شودو همچنین بکارگیری سلاح در محاربه ، منصرف به آلت خاصی نیست بلکه شامل قهر و غلبه نیز می باشد لذا ناقلان و انتشار دهندگان ویروس های کشنده در حکم محاربه می باشندو به مجازات مقرر در قوانین جزایی محکوم می گردند.اگر چه قواعد تفسیری، نظیر تفسیر مضیق و تفسیر به نفع متهم وقاعده درء باعث می شود که عنوان محاربه تام در نظر گرفته نشود و در دایره عنوان بزرگتر که همان افساد فی الارض است،قرار بگیرد.
خلاصه ماشینی:
اين پژوهش که با روش توصيفي تحليلي صورت گرفته ابتدا به ماهيت محاربه و افساد في الارض پرداخته و با تطبيق دو عنصر جرم مذکور ، به نظر مي رسد در بحث سلاح بيولوژيکي ، هرگاه شخصي با اقدام بيولوژيکي فساد گسترده اي را در سطح کشور يا در سطح جهاني انجام دهد مشمول حکم محاربه مي شودو همچنين بکارگيري سلاح در محاربه ، منصرف به آلت خاصي نيست بلکه شامل قهر و غلبه نيز مي باشد لذا ناقلان و انتشار دهندگان ويروس هاي کشنده در حکم محارب مي باشندو به مجازات مقرر در قوانين جزايي محکوم مي گردند.
در نظام جزايي اسلام در احکام محاربه ميان فقها کمتر اختلافي وجود دارد در اينکه آيا مجازات هاي تعيين شده در آيه از باب تخيير هستند يا ترتيب ، اختلاف نظر ميان فقها و مفسران وجود دارد و نيز از جهت ماهيت محاربه و سلاح در محاربه و مصاديق آن ميان فقها اختلاف نظر وجود دارد که بر طبق مستندات فقهي محاربه عبارت است از قصد ارعاب مردم با بکارگيري هر آنچه که سبب خوف و وحشت باشد و باعث اخلال در امنيت جامعه گردد.
اختلاف فقها در مصداق سلاح مي باشد که آيا سلاح منحصر به سلاح گرم و سرد مي باشد يا سلاح منصرف به آلت خاصي نيست بلکه شامل قهر و غلبه نيز مي باشد و نيز استفاده از شيوع و انتقال بيماريهاي همه گير و سلاح بيولوژيک و ويروس هاي کشنده هم از مصاديق سلاح در عنوان محاربه مي باشد؟ و در صورت تاييد آيا مي توان براي انتقال دهنده بيماريهاي ويروسي ، احکام و مجازات محارب را اعمال کرد؟ ٢- مفهوم شناسي واژگان ١-٢ ماهيت ، افساد في الارض «فساد» مصدر لازم فسد و «افساد» مصدر متعدي «افسد» است .