چکیده:
ابزار زبان و تکنیکهای ارائه جمله که در قالب قواعد صرف و نحو انجام میگیرد ازجمله مهمترین عناصر در فرآیند فهم متن به شمار میروند. آنآنکه در این زمینه پایبند مطالعات سنتی هستند از صرف و نحو حداقل تواناییهایش را طلب میکنند و آنآنکه دل درگرو مطالعات مدرن بستهاند، یا بهطورکلی آن را به کنار مینهند و از دلالتهای آن با بیتوجهی عبور میکنند و یا تنها اجازه ورود سوسویی ضعیف از آن را در عرصه فهم متن میدهند! در این نوشتار از این میگوییم که ماهیت صرف و نحو با سنجگی و تحلیل درآمیخته است؛ تقلیل این پتانسیل و محدود کردنش به تعیین حرکتهای إعرابی و یا تقویت مهارتهای زبانی یعنی محروم کردن مخاطب از کارکرد اصلی این ابزار زبانی! با تغییر این رویکرد معرفتی، منابع آموزشی و روش تدریس و ارزیابیها و انتظارات ما نیز از این مادّه، دستخوش تغییر اساسی میشود. صرف و نحو یک شبکه بههمپیوسته است که در آن «معنی»، «مراد»، «مقام» و«متن» ستونهای آن محسوب میشوند.
ان اداه اللغه وتقنیات عرض الجمل التی یتم فی شکل القواعد الصرفیه والنحویه تعد من اهم العناصر فی عملیه فهم النص. اوليک الذین هم ملتزمون فی هذا المجال بالدراسات التراثیه فهم یبحثون فی دراساتهم عن اقل قدراتها. واما الذین یتجهون نحو الدراسات الحدیثه ویرغبون فیها فهولاء اما یغضون النظر عن هذا المسبار اللغوی جمله وتفصیلا واما یسمحون فقط بالقاء بصیص من الضوء منه فی ساحه فهم النص. فی هذه الوجیزه نرید ان نتکلم عن ماهیه الصرف والنحو وامتزاج هذه الماده بالنقد والتحلیل. فان قللنا الطاقه المکنونه فیها واکتفینا منها بتعیین العلامات الاعرابیه وتعیین معانی المفردات فقط او الحد الاعلی ارتقاء المهارات اللغویه بها فان هذا بمعنی حرمان المخاطب وابعاده عن الوظیفه الاساسیه التی جعلت لهذه الماده! متزامنا مع هذا التغییر فی هذا الاتجاه المعرفی فاننا نتوقع حدوث تغییرات فی المصادر التعلیمیه ومناهج التدریس والتقییمات وکذلک سوف نری تطورا فی توقعاتنا بالنسبه الی هذا المسبار النقدی. ان الصرف والنحو شبکه متراصفه حیث یعتبر «المعنی»، «المراد»، «المقام» و«النص» اعمده هذه الخیمه!
The language tool and sentence construction techniques resting upon the morphosyntactic rules are among the key elements in the text comprehension process. The proponents of traditional studies in this regard demand the minimum capabilities of morphosyntax, while the adherents of modern studies either abandon it entirely and overlook its significations, or just assign it a very trivial role in the text comprehension process! This study posits that morphosyntax is, by its very nature, intermixed with assessment and analysis; thus, reducing this potential and limiting it to determination of diacritic marks or improvement of language skills means depriving the audience of the main function of this language tool! A change in this epistemological approach will lead to a fundamental change in our educational resources, teaching methods, and evaluations and expectations of this material. Morphosyntax is an interconnected network with "meaning", "signified", "position" and "text" as its pillars.