چکیده:
آیه شصتودوم سوره بقره در دهههای اخیر بسیار موردتوجه اندیشمندان مسلمان بهویژه روشنفکران قرارگرفته است. برخی از آنها این آیه را دلیلی قرآنی بر راستینبودن همه ادیان و مذاهب پیش از اسلام میدانند. براساس مفاد این آیه، تنها ملاک هدایت و رستگاری، ایمان به سه اصل کلی توحید، معاد و عمل صالح است و سایر شاخصهها همچون گرایش به دینی خاص مانند اسلام، مورد ملاک و پذیرش نیست. از جمله علل گرایش به این باور، اندیشه تکثرگرایی یا پلورالیزم دینی و باور به حقانیت تمام ادیان الهی است. قرآن کریم حقانیت طولی شرایع الهی را میپذیرد، اما حقانیت عرضی آنها را نمیپذیرد. بنابراین، این آیه تأییدی بر اعتباربخشی سایر ادیان نیست بلکه صراحت در پذیرش دین پیامبر خاتم (ص) برای ادیان الهی دیگر دارد و تکثرگرایی دینی را نمیپذیرد. مقاله حاضر بااستفاده از منابع کتابخانهای و با روش اسنادی با رویکرد توصیفی، سعی در تبیین مراد و مقصود آیه 62 سوره بقره دارد.
خلاصه ماشینی:
از جمله دلايلي که روشنفکران براي اثبات اين ادعا مطرح ميکنند، اطلاق آياتي مانند آيه ٦٢ سوره بقره است : »إن ا لذين ءام نوْا و ا لذين هاد وْا و ال نصري و ال صابئين منْ ءامن بالله و اْليْوم الا خر و عمل صالاحا فله مْ أجْ ره مْ عند ر بهمْ و لا خْوٌف عليهْمْ و لا ه مْ يحز نون ؛ همانا کساني که ايمان به خدا و انبيا و آخرت آورده اند )مسلمانان ( پيش پروردگار عالم مأجورند، چنان که يهوديان و نصاري و صابئين )و پيروان انبياي سلف ( آنهايي که ايمان به خداي تعالي و روز رستاخيز آورده و عمل صالح انجام داده اند، هم مسلماا پيش پروردگار عالم مأجورند و هيچ گونه ترس و اندوهي براي آنها از گذشته و در آينده نيست «.
در همه اين آيات ، مراد از نصاري، مسيحيان بوده اند )ذاکري، ١٣٨١، ص ٢١( مانند آيه : »ان ا لذين ءام نوْا و ا لذين هاد وْا و ال نصري و ال صابئين من ْ ءامن بالله و اْليْوم الاخر و عمل صالاحا ف له مْ أجْ ره مْ عند ر بهمْ و لا خْوٌف عليهْمْ و لا ه مْ يحزنون ؛ همانا ٣١ کسانيکه ايمان به خدا و انبيا و آخرت آورده اند )مسلمانان ( پيش پروردگار عالم مأجورند، چنان که يهوديان و نصاري و صابئين )و پيروان انبياي سلف ( آنهايي که ايمان به خداي تعالي و روز رستاخيز آورده و عمل صالح انجام داده اند هم مس لما پيش پروردگار عالم مأجورند و هيچ گونه ترس و اندوهي براي آنها از گذشته و در آينده نيست « )بقره : ٦٢(.