چکیده:
دانش سنتی ساختاری است پویا برای تولید و سازماندهی یافتههایی از طبیعت بدون دخالت ماشین که ریشه در نسلهای گذشته دارد. دانش سنتی به عنوان جزئی پویا و سیال، ریشه در سنت، آداب و رسوم، شرایط اقلیمی و نیازهای جوامع بومی داشته، بخش مهمی از میراث فرهنگی و اجتماعی آنها را تشکیل داده و معرف هویت آنها میباشد. سازگاری با شرایط اقلیمی و زندگی بومی، اهمیت دانش سنتی در رشد و توسعه اقتصادی مردمان بومی و اثرگذاری این دانش در علوم و اختراعات امروزی، به آن اصالت، دوام، پویایی و ارزش اقتصادی بخشیده و در نتیجه عدهای را به سوی سوء استفاده، تصاحب نامشروع و بهرهبرداری از آن بدون رعایت حقوق صاحبان آن کشانده است. از این روی حمایت حقوقی از جوامع بومی صاحبان این دانش ضروری بوده، مبتنی بر اقتضائات حقوق بشری است و نظام مالکیت فکری به عنوان بهترین چارچوب حمایتی پیشنهاد میشود. اقدامات و مطالعات سازمان جهانی مالکیت فکری به منظور گسترش حمایت از دانش مردمان بومی ارزشمند و قابل توجه بوده، وضع مقررات مناسب بینالمللی که اولین و موثرترین گام برای حمایت گسترده از صاحبان این دانش است، نیازمند همکاری تمام کشورها خصوصا کشورهای برخوردار از جوامع بومی است و لازم است ایران در این زمینه و همچنین در راستای وضع قانون ملی مناسب فعالیت بیشتری از خود نشان دهد.
Traditional knowledge is dynamic structure for producing and formed finding from
nature without machine that has roots in past generation. Traditional knowledge as
part of a dynamic and fluid, rooted in tradition, customs, climate conditions and
needs of indigenous communities, they form an important part of cultural and social
heritage and their identity. Compatible with the climate and the local life, the
importance of traditional knowledge of indigenous peoples in economic
development and the impact of this knowledge in the sciences and modern
innovations, has the originality, durability, mobility and economic value and as a
result some of the abuse , illegal appropriation and exploitation of its owners
brought it without rights. Hence the legal protection from the owners of indigenous
communities of this knowledge are essential, based on the requirements of human
rights and as the best framework for protecting intellectual property system is
proposed. Measures and studies World Intellectual Property Organization to
promote the protection of indigenous peoples' knowledge is valuable and significant,
passing appropriate international rules which is the first and most effective step for
widespread support of the owners of this knowledge requires the cooperation of all
countries, especially countries with indigenous communities and it is necessary to
Iran shows more activity, in this context and in line with the pass of appropriate
national legislation.
خلاصه ماشینی:
اقدامات و مطالعات سازمان جهاني مالکيت فکري به منظور گسترش حمايت از دانش مردمان بـومي ارزشـمند و قابـل توجه بوده ، وضع مقررات مناسب بين المللي که اولين و مؤثرترين گام بـراي حمايـت گسترده از صاحبان ايـن دانـش اسـت ، نيازمنـد همکـاري تمـام کـشورها خـصوصا کشورهاي برخوردار از جوامع بومي است و لازم است ايران در اين زمينه و همچنين در راستاي وضع قانون ملي مناسب فعاليت بيشتري از خود نشان دهد.
مزاياي فراوان اين دانش به عنوان منبع بـي بـديل 1 Traditional Knowledge (Fr: Savoir traditionnel) 2 WIPO, Intellectual Property Handbook, 2008, p.
به علاوه اين قانون با آوردن قيد «غير مادي » در تعريف متذکر ميشود که آنچه مشمول دانش سنتي است ، ماحصل و توليدات ناشي از آن نميباشد، زيرا اموال ملموس خود ذاتـا بـه دليل عينيت داشتن و قابل لمس بودن به عنوان مال شناخته شـده، ارزش داشـته و در قالـب ديگر مورد حمايت و توجه قرار ميگيرند، بلکه دانش و مهارتي مد نظـر اسـت کـه ريـشه در سنت داشته ، براي توليد و تهيه اين محصولات (اموال مادي ) به کار ميروند.
در واقع طرز فکر وايپو اين است که استفاده صحيح از نظام مالکيت فکري براي حمايـت از دانش سنتي ميتواند از جوامع بومي حمايت کرده ، منافع اقتصادي و فرهنگـي آنهـا را بـه 109 WIPO, Report on Fact–Finding Missions on Intellectual Property and Traditional Knowledge, Intellectual Property Needs and Expectations of Traditional Knowledge Holders, 2001, p.