چکیده:
زنان خاندان سلطنتی در دوره سلوکی
مژگان خانمرادی [1]
چکیده
دانستههای موجود درباره زنان جامعه سلوکی، ناقص و پراکنده است و حتی در خصوص زنان سطوح مختلف این جامعه به یک اندازه نیست. با این حال، به نظر میرسد که زنان خاندان سلطنتی در این دوره شناختهترند و آثار برجای مانده، آگاهیهایی درباره آنان ارائه میدهد. پژوهش حاضر با روش توصیفیـ تحلیلی و استفاده از منابع تاریخی و شواهد باستانشناختی موجود از جمله سکه، کتیبه، مهر و اثر مهر، به بررسی جایگاه و وضعیت زنان خاندان سلطنتی در دوره سلوکیان پرداخته است. هدف از این پژوهش، بررسی جایگاه زنان سلطنتی در دوره سلوکیان و حضور آنان در عرصههای سیاسی، اقتصادی، مذهبی و اجتماعی است. مطالعات انجام شده نشان داد که تعدادی از زنان خاندان سلطنتی در عرصههای مختلف بسیار قدرتمند ظاهر شدهاند. تجهیز و هدایت سپاه در مواقع ضروری، اداره کشور در کنار فرزند در مقام نایبالسلطنه و، یا تکیه زدن بر تخت سلطنت، برخی از فعالیتهای آنان در این دوره است. پرستش و نامگذاری شهرها به نام زنان نامدار این دوره همچون آپامه، استراتونیکه و لائودیسه و درج تصویر آنان ـ به تنهایی و، یا در کنار شاهان ـ بر روی سکه و مهرها، نشاندهنده جایگاه زن درباری در این دوره است.
The existing knowledge about different strata of women in the Seleucid society is not inclusive. However, as the surviving artifacts show the women of the royal family are better known in this period. The present study, using a descriptive-analytical method and based on existing historical sources and archaeological evidence such as coins, inscriptions, seals, and seals, has investigated the position and status of women in the royal family in the Seleucid period. The purpose of this study is to understand the presence of women of this period in the political, economic, religious, and social spheres. The study shows that several women in the royal family have appeared very powerful in various fields including equipping and leading the army in times of need, sometimes opposing the son as viceroy, or relying on the throne. The worship and naming of the famous women for the cities of this period such as Apame, coins, and seals, indicates the position of the court women in this period.
خلاصه ماشینی:
حال بايد ديـد کـه زنـان و در رأس آنهـا زنـان خانـدان سـلطنتي در زمـان جانشينان يوناني اسکندر چه جايگاهي داشتند و ازدواج هاي سياسـي بـه چـه صـورت انجام مي شد؟ هدف از پژوهش حاضر بررسي جايگاه و نقش زنان خاندان سـلطنتي در دربار و جامعۀ سلوکي است و در پي پاسخ دادن به اين پرسش ها است که در اين دوره ، زن در ساختار قدرت چه جايگاهي داشته است ؟ آيا زن در دربار سلوکيان ، در سـراپردٔە 2 / 27 حرم شاهي دسيسه اي پنهاني تدارک مي ديد و زير سايۀ شاه بود و، يا عملکردي آشـکار و قابل توجه در دربار و جامعه داشت ؟ آيا زنان خاندان سلطنتي در عرصه هاي اقتصادي و نظامي حضور فعال داشتند؟ به لحاظ مذهبي چه فعاليـت هـايي داشـتند؟ در پـژوهش پيش رو، گردآوري اطلاعات به شيؤە کتابخانه اي (اسنادي ) و با مراجعـه بـه کتـاب هـا و مقاله هاي مربوط به موضوع انجام شده است .
در ابتدا، منابع تاريخي معتبر اين دوره ـ آثار مورخـاني همچـون اسـترابو، آپيـان ، آريان ، يوستين و ديودوروس سيسيلي ـ مطالعه شد و سپس اطلاعـات موجـود دربـارٔە داده هاي باستان شناختي کشف شده از قلمرو سلوکيان (خارج و داخـل ايـران )، از قبيـل سکه ، مهر و اثر مهر، الواح ، پايۀ مجسمه و يافته هاي فلزي بررسي و اطلاعـات موجـود دربارٔە زنان خاندان سلطنتي و به ويژه ملکه ها استخراج شد.