چکیده:
پیوند میان امنیت ملی و آب در عصر حاضر یکی از ارکان اصلی مسایل دولتها در روابط منطقهای و بینالمللی شده است. در وابستگی امنیتی که کشورهای مجموعههای امنیتی باهم دارند و قابل اغماض هم نیست، منابع آب مشترک، این وابستگی امنیتی را تحتالشعاع قرار داده است. با تهدیدات زیستمحیطی که به دلایل سوءمدیریتی، افزایش جمعیت، کاهش منابع و ... نمایان گشته است، منابع آب و نحوه برداشت و دسترسی به آن، دغدغهای مهم برای دولتهایی که با بحران کم آبی مواجه هستند بدل گشته است. این مهم در مجموعههایی هیدروپولیتیکی، امنیت ملی را بیشتر درگیر میکند. با هر نوع چالش در روابط میان کشورهای این مجموعهها، نحوه بهرهبرداری از منابع آب مشترک مانند رودخانهها، تحت تأثیر قرار میگیرد؛ به ویژه برای کشورهایی که در بالادست یا پاییندست قرار دارند، نوع برداشت و بهرهبرداری متفاوت خواهد شد. این مسأله باعث شده تا این مقاله به این موضوع بپردازد. هدف اصلی مقاله، واکاوی مسائل هیدروپولیتیکی در روابط ایران و عراق در محدوده استانهای کرمانشاه و ایلام است که با روش کیفی و با رویکرد و ماهیت روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهای و سایتهای اینترنتی انجام گرفته است. پرسش اصلی مطرح شده این است که تهدید امنیت آبی در منطقه غرب کشور به تهدید امنیت ملی دو کشور ایران و عراق میانجامد؟ نتایج یافتههای مقاله نشان میدهند نیاز استانهای مرزی کرمانشاه و ایلام در ایران به منابع آب برای کشاورزی که به عنوان شغل اصلی و راه درآمد مردم این استانها میباشد، وابستگی زیاد مردم عراق به آب رودهای دجله و فرات و همچنین چالشهایی که با دولتهای ترکیه و سوریه دارد و کاهش سطح آبهای زیرزمینی در حوضه استانهای ایلام و کرمانشاه مجموعه عواملی را شکل میدهند که روابط هیدروپولیتیکی را چالشزا نشان میدهند. همچنین باید به این نکات نیز اشاره کرد که وضعیت آینده روابط هیدروپولیتیکی دو کشور، متأثر از ثابت بودن میزان ذخایر آب تجدیدپذیر، افزایش جمعیت، بالا رفتن کیفیت زندگی، توسعه صنایع و کشاورزی و خشکسالی خواهد بود که رودخانههای مرزی، نقشی به مراتب بیشتر در تأمین منابع آبی پیدا خواهند کرد. بنابراین، منطقه غربی کشور به عنوان یکی از حوضههای آبریز ایران در مجموعه هیدروپولیتیکی حوضه دجله و فرات، با چالشهایی در بهرهبرداری از منابع آب روبهرو است و روابط هیدروپولیتیک ایران و عراق، امنیت ملی دو کشور را تهدید میکند.
The link between national security and water has become one of the main pillars of government issues in regional and international relations Strategic supervision along with control and evaluation plays a fundamental and decisive role in leading stability and proper management. From the Islamic Perspective, monitoring is one of the basic issues in the religious, political and social fields. This study has examined the situation of realization of general policies of the system in the defense industry, considering the strategy of the Supreme Leader, based on organizing the issue of monitoring the implementation of policies, while examining the paradigms and models of strategic monitoring of policy implementation at the national and transnational levels. The main purpose of this study was to provide a model of strategic oversight of the implementation of the system's general policies in the defense industry. In terms of purpose, application and development and its research method, this research, is a mixed method. In this research, first qualitative data then quantitative data have been collected. The combination of qualitative and quantitative data is also exploratory; Thus, in the first stage, qualitative approaches have been used to achieve the main elements of the model of monitoring and controlling the implementation of general policies of the system (during implementation) in the defense industry, and in the second stage, the identified elements and variables have been completed and validated with a quantitative approach. The presented model consists of 7 dimensions, 33 components and 86 indicators, which systematically include in-situ monitoring. Dimensions include overseeing the development of policy-making translators, overseeing policy-making contexts, and overseeing policy implementation requirements.
خلاصه ماشینی:
واکاوي مسائل هيدروپوليتيکي در امنيت ملي در غرب ايران (مورد مطالعه : محدوده استان هاي کرمانشاه و ايلام ) يوسف فيضيباشکند ١، يوسف زين العابدين عموقين ٢، عليرضا عباسي ٣، حجت مهکويي 4 تاريخ دريافت : ١٤٠٠/٠٣/٢٣ تاريخ پذيرش : ١٤٠٠/٠٩/١٥ چکيده پيوند ميان امنيت ملي و آب در عصر حاضر يکي از ارکان اصلي مسايل دولت ها در روابط منطقه اي و بين المللي شده است .
پرسش اصلي مطرح شده اين است که تهديد امنيت آبي در منطقه غرب کشور به تهديد امنيت ملي دو کشور ايران و عراق ميانجامد؟ نتايج يافته هاي مقاله نشان ميدهند نياز استان هاي مرزي کرمانشاه و ايلام در ايران به منابع آب براي کشاورزي که به عنوان شغل اصلي و راه درآمد مردم اين استان ها ميباشد، وابستگي زياد مردم عراق به آب رودهاي دجله و فرات و همچنين چالش هايي که با دولت هاي ترکيه و سوريه دارد و کاهش سطح آب هاي زيرزميني در حوضه استان هاي ايلام و کرمانشاه مجموعه عواملي را شکل ميدهند که روابط هيدروپوليتيکي را چالش زا نشان ميدهند.
لاجـرم مسأله اصلي مطرح اين است که چالش هاي منطقه مرزي غرب کشور از نظر وضعيت منابع آب چگونـه است ؟ ممکن است منابع آب مشترک، امنيت ملي دو کشور ايران و عراق را تهديد کند؟ لذا با بررسـي متغير مستقل امنيت آبي در مجموعه هاي هيدروپوليتيک و وابسته بودن متغير امنيت ملي به آن ، با توجـه به سطح توسعه منطقه مرزي غرب ايران ، وابستگي اين منطقه به کشاورزي و بهره بـرداري از منـابع آبـي مشترک، تنش هايي را ايجاد کرده و در آينده نيز ممکـن اسـت امنيـت ملـي دو کشـور را بـا تهديـداتي مواجه کند.