چکیده:
قانون مدنی ایران صرفا در قالب یک ماده به طرح مفهوم مالکیت مافیالذمه به عنوان یکی از اسباب سقوط تعهدات پرداخته است اما تنوع مصادیق و فروع مختلفی که ممکن است در صورت تحقق مالکیت مافیالذمه مطرح شود و موضوع دادرسی قرار گیرد، ضرورت تحلیل ماهیت آن را توجیه مینماید. تعریف، تحلیل ماهیت و شناسایی اسباب تحقق این نهاد اولین گام جهت ارائه پاسخ به مسائل حقوقی مرتبط است. بررسی اثر مستقیم تحقق مالکیت مافیالذمه و همچنین آثاری که این موضوع بر حقوق و تعهدات ثالث ممکن است بگذارد باید مورد بررسی واقع شوند. اگرچه اصولا تحقق مالکیت مافیالذمه تاثیری در حقوق اشخاص ثالث نمیگذارد ولکن در هر فرض و حالتی لازم است با توجه به ماهیت و نوع تعهد و شناسایی دقیق رابطهها اثر آن مورد بررسی قرار گیرد؛ آثار تحقق مالکیت مافیالذمه نسبت به ثالث از موضوعات مغفولی است که دارای فروع متعددی بوده و شایسته بررسی عمیق و استدلالی است. از یک سو نوع تعهد و دین پایه در نحوه تحقق مالکیت مافیالذمه موثر بوده و در هر مورد آثاری خاصی نسبت به ثالث برجای میگذارد؛ و از سوی دیگر در تعهدات متعددالاطراف نیز باید در فروض و شقوق مختلف به شناسایی آثار تحقق مالکیت مافی الذمه نسبت به سایر متعهدین پرداخت.
While “Merger of Debts” has generally been addressed as one of the grounds behind collapse of obligations in the form of a single article in the civil code, its real concept and nature is still far from clarity. The assemblage of the two terms of “Obligor” and “Obligee” in unitary person and asset and at the same time is referred to as “Merger of Debts”, which although its realization might be either inherent or conventional, causative is automatically releted after realization of cause. Once the cause of the ownership of “Merger of Debts” happen in authenticity, the obligation of its topic is collapsed. Although “Merger of Debts” does not affect the third party’s rights, its effects should be addressed in any case regarding the nature, type of obligation, and identification of the legal relationships between persons. The effects of Merger of Debts on the third party are among those neglected subjects with different variations that call for deeper investigation and reasoning. On one hand, the type of obligation and the original debt affect the appearance of Merger of Debts and, in each case, specially affect the third party. On the other hand, the effects of Merger of Debts on the plural obligors/obligees should be similarly identified with respect to their obligations.
خلاصه ماشینی:
مالکیت مافیالذمه و اثر تحقق آن نسبت به ثالث سجاد شهباز قهفرخی 1 چکیده در حالی مالکیت مافی الذمه به عنوان یکی از اسباب سقوط تعهدات در قالب یک ماده در قانون مدنی به نحو کلی مورد اشاره قرار گرفته که مفهوم و ماهیت آن به خوبی مورد بحث واقع نشده است.
فرض سوم؛ هرگاه متعهدلهم دو شخص یا بیشتر باشند و ذمه متعهد به لحاظ تحقق مالکیت مافیالذمه به یکی از ایشان منتقل شود: در مورد حکم آن باید گفت صرفنظر از مبنای انتخابی، باید گفت که از آنجایی که در حقوق مدنی ما مالکیت ورثه بر ترکه بعد از ادای دیون مستقر میشود و در واقع برای ترکه قبل از تصفیه شخصیت حقوقی مستقل اعتبار میشود، هر یک از متعهدلهم میتوانند نسبت به کل دین به ترکه مراجعه نمایند.
2 در اینجا نیز فروض ذیل قابلیت تصور دارد که اثر هریک از آنها نسبت با ثالث باید مورد بررسی قرار گیرد: فرض اول؛ هر گاه دو شخص یا بیشتر بدهکار بوده و یک شخص طلبکار باشد و طلبکار مالک مافی الذمه یکی از مدیونین گردد: نظر به اینکه طلبکار حق مطالبه و اخذ طلب خود را از هر یک از مدیونین داشته است با تحقق مالکیت مافی الذمه در صورت وجود ترکه، طلبکار میتواند حق خود را از محل ترکه برداشت نماید و در صورت تکاپوی ترکه از این بابت حق رجوعی به بدهکار دیگر برای وی باقی نمیماند و دین ادا شده تلقی میشود ولکن اگر به موجب قانون یا قرارداد هر یک از بدهکاران حق رجوع به دیگری را به نسبت سهم یا میزان مقرر قراردادی یا قانونی به دیگری داشته باشند، طلبکاری که مالک مافی الذمه شده از باب قائم مقامی ممکن است حق رجوع به دیگر مدیون را داشته باشد.