چکیده:
امروزه نظریات، ایدههای جدید و بطور کلی اطلاعات، نقش بسیار مهم و حیاتی در زندگی فرهنگی، اقتصادی و سیاسی انسانها دارد. بسیاری از کتابها و نرمافزارهای رایانهای حاوی اطلاعات مهم و گستردهای هستند که ممکن است ناقص و یا معیوب باشند. در واقع، آثار مزبور نوعی کالا هستند که به واسطه اطلاعات ناقص یا مبهم، ممکن است معیوب به حساب آیند و موجب خسارت به خوانندگان یا کاربران آنها شوند. در حقوق کامنلا، دعاوی علیه نویسندگان و ناشران در اثر نقص اطلاعات آثار نوشتاری، بر اساس مسئولیت ناشی از عیب کالا مورد رسیدگی قرار میگیرد. در حقوق ما، علیرغم ابهامات موجود بهویژه در قانون حمایت از حقوق مصرفکنندگان، اعمال ضوابط مسئولیت ناشی از عیب کالا و پذیرش مسئولیت محض ناشی از عیوب آثار نوشتاری، میتواند راهکار مناسبی در راستای حل مشکلات و اختلافاتی باشد که در اثر زیانهای واردشده به خوانندگان و سایر کاربران این آثار در نتیجه نقص و عیب آنها، بروز یافتهاند. در فقه امامیه، با استناد به برخی قواعد فقهی از جمله «من له الغنم فعلیه الغرم»، میتوان بار مسئولیت را بدون نیاز به اثبات تقصیر، بر عهده نویسندگان و ناشران قرار داد. روش این تحقیق توصیفی- تحلیلی و شیوه گردآوری مطالب، مطالعه کتابخانهای است.
Nowadays, theories, new ideas and generally speaking information have a very important role in cultural, economic and political life of human beings. Most of the books and magazines consist of significant and broad information that they may be defective. In fact, they are goods that due to defective of ambiguous information, may be considered as defective and cause damage to their readers or users. In common law system, claims against authors and publishers for the defect of information of written works are examined on the basis of liability for the defect of goods. In our legal system, despite the existing ambiguities specifically in Consumers Protection Rights Act, applying the standards of the liability for defect of goods and acceptance of strict liability arising from the defects of written works can be an appropriate solution in solving the problems and disputes that have been occurred due to injuries caused to readers and other consumers of these works resulting from their defect. In Imamiyah jurisprudence, provoking some jurisprudential rules including ‘To whom there is benefit, there is damage to”, the liability can be imposed on authors and publishers without proving the negligence. The method of the present study is descriptive-analytic and the method of collecting materials is a library-based one.
خلاصه ماشینی:
در حقوق ما، علیرغم ابهامات موجود به ویژه در قانون حمایت از حقوق مصرف کنندگان ، اعمال ضوابط مسئولیت ناشی از عیب کالا و پذیرش مسئولیت محض ناشی از عیوب آثار نوشتاری، میتواند راهکار مناسبی در راستای حل مشکلات و اختلافاتی باشد که در اثر زیان های واردشده به خوانندگان و سایر کاربران این آثار در نتیجه نقص و عیب آن ها، بروز یافته اند.
پرسش مقاله حاضر آن است که آیا میتوان تکلیف جبران خسارت برای نویسندگان و ناشران ، در مقابل مصرف کنندگانی که به واسطه بکارگیری آن محصول متحمل زیان شده اند، برقرار نمود؟ در صورت مثبت بودن پاسخ ، این مسئولیت بر چه مبنایی استوار است ؟ در صورتی که میان خالق اثر با کاربران و یا استفاده کنندگان از آن ، رابطه قراردادی وجود داشته باشد، مبانی مسئولیت قراردادی برای توجیه مسئولیت کفایت نموده و احراز ارکان مسئولیت نیز با دشواری خاصی روبرو نخواهد بود.
لذا این سؤال مطرح میگردد که صرف نظر از مبانی سنتی مسئولیت مدنی مانند نظریه تقصیر که غالباً در مورد حوادث و زیان های جامعه صنعتی کنونی ناکارآمد است ، آیا امکان اعمال مبانی جدیدتر مانند مسئولیت محض وجود دارد؟ در نظام حقوقی کامن لا، رویه قضایی و دکترین حقوقی پس از فراز و نشیب بسیار، آثار ٧٠ نوشتاری مانند کتاب را در زمره کالاهای تولید انبوه به حساب آورده و مسئولیت مدنی پدیدآورندگان را در زمره مسئولیت مدنی ناشی از عیب کالا (تولید) مورد بررسی قرار میدهند.