چکیده:
بررسی آیه ی شریفه ی 282 از سوره ی بقره با عنایت بر اینکه تمامی قوانین جمهوری اسلامی ایران می بایستی با فقه و مبانی شریعت اسلامی تطبیق نماید، راهکار دقیق و کاملی را در خصوص استنباط و بهره برداری از آیه مربوط ارائه می نماید که این راهکار در خصوص ثبت اختیاری و اجباری اسناد و لزوم استشهاد و شرط عدالت بر استشهاد ارائه شده است. با تفکر در این آیه به وضوح مسائلی درباره دین و قرض، چگونگی تنظیم اسناد تجاری، ثبت اسناد، آثار ثبت و عدم ثبت اسناد، ویژگی های شهادت افراد و عدالت شهود و... را مشاهده می کنیم. این آیه نشانه دقت نظر و جامعیت اسلام و قرآن است که قرن ها پیش و در بین مردمانی جاهل و بی سواد، دقیق ترین مسائل حقوقی را مطرح کرده است. خداوند در قرآن کریم فرموده اند ثبت دَین، امری ارشادی و واجب کفایی است و برای آحاد مسلمانان فراگیری نوشتن، مستحب عینی است. در این آیه نورانی، موضوع شهادت نیز مطرح شده و شهادت زنان و مردان و اختلافات بین آن و همچنین اثرات حقوقی مرتبط با آن علاوه بر ثبت و نوشتن داد و ستد، گرفتن دو شاهد عادل در این بین را نیز بیان کرده است. از طرفی با توجه به شرایط نزول آیه وامر به کتابت می توان به اهمیت چایگاه سند مکتوب و ثبت آن در همه عقود و معاملات پی برد.
خلاصه ماشینی:
سوال اصلي اين تحقيق عبارت است از اينکه آيا ارزش اثباتي شهادت در مورد اسناد طبق آيـه - ي قران به لحاظ جنسيتي (شهادت يک مرد به انضمام دو زن و يا شهادت دو مرد) تفاوت دارد؟ بررسي آيه ي شريفه ي ٢٨٢ از سوره ي بقره با عنايت بر اينکه تمـامي قـوانين جمهـوري اسـلامي ايران ميبايستي با فقه و مباني شريعت اسلامي تطبيق نمايد، راهکـار دقيـق و کـاملي را درخصـوص استنباط و بهره برداري از آيه مربوط ارائه مينمايد کـه ايـن راهکـار در خصـوص ثبـت اختيـاري و اجباري اسناد و لزوم استشهاد و شرط عـدالت بـر استشـهاد ارائـه شـده اسـت .
نظر به اينکه کلمه «لا يضار» مضاعف است و امکان فعلي معلوم (ضار) و مجهـول (يضـارژ) هـر دو را دارد و فتح «ر» نيز در آن به خاطر اين است که فتحه اخت حرکات است ، برخـي از مفسـرين آن را صيغه معلوم پنداشته اند که معني آن چنين خواهد بود: نبايد نويسـنده و گـواه دعـوت طـرفين معامله را اجابت نکند و يا برخلاف واقع چيزي بنويسند و گواهي دهند و از ايـن رهگـذر بـه آن هـا زيان وارد سازند، در صورتي که در صدر آيه گفته شده : کاتـب و شـاهد بايـد عـادل باشـند و اگـر معلوم خوانده شود تکرار گذشته خواهد بـود و حـال آنکـه تأسـيس اولـي از تأکيـد اسـت (مجمـع البيان ، همان منبع ، ج ٢، ص ٣٩٩؛ التفسير المنيـر: ١١٣؛ تفسـير بيضـاوي ، ج ١: ١٤٥؛ زبـدة البيـان : ٨ احکام القرآن ابن عربي : ٢٦٠؛ قرطبي : ٤٠٥).