چکیده:
امروزه با توجه به شدت آلودگی هوا و ملموس بودن پیامدهای زیانبار آن ، تلاش و همکاری دولت و شهروندان جهت جلوگیری از آلودگی هوا امری ضروری است . در اغلب کشورها، علاوه بر شهروندان ، دولت ها نیز تعهداتی را در قبال حق برخورداری شهروندان از هـوای سالم بر عهده دارند. تعهد دولت ها در این زمینه ، دارای اجزایی است و این اجزاء قوام دهنده حق شهروندان در این خصوص هستند. به عنوان نمونه یکی از این اجزاء، تعهد دولت به فراهم نمودن وسایل اقامه دعوی و جبران خسارات ناشی از آلودگی هوا است . در حقوق عمومی ایران ، علیرغم برخی تلاش ها که در زمینه تضمین حق برخورداری شهروندان از هوای سالم از سوی دولت صورت گرفته است ، وضعیت این حق چندان مطلوب نیست . به عنوان نمونه ، «دفتر بررسی آلودگی هوا» به عنوان مهم - ترین نهاد مسئول در این زمینه ، یکی از ارکان فرعی سازمان حفاظت محیط زیست ، دارای اختیارات و امکانات بسیار محدودی برای اقدام در سطح ملی است که برای ایجاد هماهنگیهای فراسازمانی و فراوزارتخانه ای کافی نیست . از این رو، تدوین و اجرای مناسب قوانین و مقررات زیست محیطی پیرامون هوای پاک (مانند تعیین استانداردهای مناسب و الزام نهادهای دولتی به کنترل رعایت این استانداردها از سوی منابع آلاینده )، نظارت دقیق بر عملکرد نهادهای دولتی مسئول در این زمینه و تقویت سازوکارهای اداری حفاظت از هوای پاک از طریق تقویت نهادهای دولتی مرتبط (افزایش پرسنل فنی متخصص ، افزایش بودجه و امکانات مالی) و نیز فراهم نمودن وسایل اقامه دعوی و جبران خسارات ناشی از آلودگی هوا ضروری است
خلاصه ماشینی:
از اين رو، تدوين و اجراي مناسب قوانين و مقررات زيست محيطي پيرامون هواي پاک (مانند تعيين استانداردهاي مناسب و الزام نهادهاي دولتي به کنترل رعايت اين استانداردها از سوي منابع آلاينده )، نظارت دقيق بر عملکرد نهادهاي دولتي مسئول در اين زمينه و تقويت سازوکارهاي اداري حفاظت از هواي پاک از طريق تقويت نهادهاي دولتي مرتبط (افزايش پرسنل فني متخصص ، افزايش بودجه و امکانات مالي) و نيز فراهم نمودن وسايل اقامه دعوي و جبران خسارات ناشي از آلودگي هوا ضروري است .
(عبدالهي، مشهدي، فريادي، ١٣٩١، ص ٤٠) در ايران با توجه به گسترش منابع ثابت آلاينده و تأثير چشميگر اين منابع بر روند آلودگي هوا، برخي استانداردهاي آلودگي هوا براي کنترل آلودگي ناشي از اين منابع تصويب شده و سازمان حفاظت محيط زيست نيز به عنوان مرجع نظارت بر اجراي اين استانداردها مشخص شده است .
منظور از کارخانه و کارگاه عبارت است از محل مشخصي که در آن يک يا چند دستگاه و يا وسيله به منظور توليد فرآورده ها يا عرضه خدمات مورد استفاده قرار ميگيرد و فعاليت آن سبب ايجاد يک يا چند نوع آلوده کننده ميشود (بند الف قسمت ٤ ماده ١ آيين نامه اجرايي قانون نحوه جلوگيري از آلودگي هوا مصوب هيأت وزيران ١٣٧٩/٦/٢٨) مهم ترين دلايل بروز آلودگي هواي ناشي از فعاليت کارخانه ها را بايد در عدم رعايت استانداردهاي انتشار، عدم نصب تجهيزات کاهش آلايندگي کارآمد و بهره گيري از فناوريهاي توليدي ناسالم و فرسوده ، بيدقتي در مکان يابي اين صنايع و همچنين ارزيابي نادرست اثرات محيط زيستي احداث کارخانه ها و کارگاه ها جستجو کرد.