چکیده:
تسمیه به معنای ذکر نام خدا هنگام ذبح حیوان یکی از شرایط حلیت ذبیحه است. تسمیه از جمله شرایطی
است که در آیات قرآن به آن تصریح شده و به اجماع و روایات نیز مستند است. در پژوهش حاضر ضمن
بررسی اقوال فقهاء روایات مربوطه در چهار طایفه دستهبندی و حرمت ذبیحهای که عمدا تسمیه ت رک شده
اثبات شده است. غیر از ترک عمدی، موارد دیگری چون ترک از روی نسیان و جهل نیز در مقاله بررسی
شده و صورت نسیان، به خاطر وجود اجماع فقها و روایات باب از موارد غیرعمد شمرده شده، ولی ترک
از روی جهل، مورد اختلاف بوده و به بررسی بیشتری نیازمند است. برخی از فقها با استناد به ادلهای جهل
را به نسیان محلق کردهاند که به نظر میرسد ادله مزبور تام نیستند. از نو آوریهای مقاله بررسی مسئله تسمیه
هنگام ذبح با دستگاه است. در تسمیه با دستگاه دو مشکل اساسی وجود دارد که برخی از فقهای معاصر
برای آنها راه حلهای مناسبی پیشنهاد کردهاند.
خلاصه ماشینی:
(کليني، ١٣٦٥، ج ٦، ص ٢٣٣) حلبي در ضمن حديثي نقل ميکند که از امام صادق عليه السلام در مورد مردي که در ذبح تسميه را فراموش کرده پرسيده است که آيا ذبيحۀ او را ميشود خورد يا نه ؟ حضرت در جواب چنين فرموده است : ١٣٦ دوره جديد، سال ششم ، شماره هجدهم ، تابستان ١٤٠٠ آري زماني که متهم نباشد و امر ذبح را به نيکويي انجام دهد، و مادامي که بدن ذبيحه سرد نشده ، گردن آن را جدا نسازد.
(شيخ صدوق ، ١٤١٨، ج ١، ص ٣١١؛ سيد مرتضي، ١٤١٥، ص ٤٠٤؛ شيخ طوسي، ١٤٠٠، ج ١، ص ٥٨٣؛ قاضي بن براج ، ١٤٠٦، ج ٢، ص ٤٣٩؛ ابن ادريس حلي، ١٤١٠، ج ٣، ص ١٠٦؛ محقق حلي، ١٤٠٨، ج ٣، ص ١٦٠؛ شهيد اول ، ١٤١٠، ص ٢٣٢؛ شهيد ثاني، ١٤١٣، ج ١١، ص ٤٧٧؛ مقدس اردبيلي، ١٤٠٣، ج ١١، ص ١١٥؛ محقق سبزواري، بيتا، ج ٢، ص ٥٨٥؛ فيض کاشاني، بيتا، ج ٢، ص ١٩٩؛ فاضل هندي، ١٤١٦، ج ٩، ص ٢١٧؛ طباطبايي، ١٤١٨، ج ١٣، ص ٣٢٤؛ نراقي، ١٤١٥، ج ١٥، ص ٤١٤ و نجفي، ١٤٠٤، ج ٣٦، ص ١١٤) البته علاوه بر اجماعي بودن مسأله ، در روايات طايفۀ سوم که گذشت صراحتا از صورت نسيان نفي بأس شده بود که خود نيز دليل ديگري بر اين مسأله قلمداد ميشود.