چکیده:
حروف ربط در زبان فارسی نقش مهم و پرکاربردی را ایفا میکنند؛ به گونهای که
واحدهای مختلف زبان را به یکدیگر پیوند میدهند و یکی را وابستة دیگری میسازند.
چگونگی به کارگیری این حروف گاهی باعث ایجاد سب شخصی میشود؛ به شکلی که
گاهی شاعر یا نویسنده حرف ربط را در معنایی متفاوت از معنای رایج خود به کار میبرد.
سعدی از جمله کسانی است که این کار را با استادی تمام انجام داده است و با توانایی
خاصی که در به کارگیری زبان داشته، از حروف ربط به گونهای بهره جسته که باعث ایجاد
سبک شخصی او شدهاست. یکی از هنرمندیهای سعدی در به کار گیری «و» عطف به این
شکل است که به وسیلة فعل بین معطوف و معطوفعلیه فاصله میاندازد. این کار کرد درآثار
سعدی بهویژه در بوستان بسامد بالایی دارد و میتوان آن را یکی از ویژگیهای سبک
شخصی سعدی دانست. علاوه بر آن سعدی حرف ربط «و» را در معانی گوناگونی مانند: با
یا، زیرا، اگر، در حالی که سپس و غیره؛ همچنین برای پیوند دادن بین واحدهای مختلفی
زبان به کار برده که بیانگر چیرگی او به ظرفیتهای زبان فارسی است. تحلیل و بررسی آثار
سعدی از این زاویه میتواند جنبة دیگری از هنرمندی او را آشکار سازد.
خلاصه ماشینی:
بررسي «و» عطف و سبک شخصي در آثار سعدي پيمان بزرگي ١، اسماعيل تاجبخش ٢ ١-دانشجوي کارشناسي ارشد دانشگاه علامه طباطبايي ٢- استاد دانشگاه علامه طباطبايي چکيده حروف ربط در زبان فارسي نقـش مهـم و پرکـاربردي را ايفـا مـيکننـد؛ بـه گونـه اي کـه واحدهاي مختلف زبان را به يکديگر پيوند مـيدهنـد و يکـي را وابسـتۀ ديگـري مـيسـازند.
سعدي از جمله کساني است که اين کـار را بـا اسـتادي تمـام انجـام داده اسـت و بـا توانـايي خاصي که در به کارگيري زبان داشته ، از حروف ربط به گونه اي بهره جسته که باعث ايجـاد سبک شخصي او شده است .
پرسش هايي ماننـد ايـن کـه سـعدي از چـه روش هاي براي ايجاد زبان مخصوص خود استفاده کرده است ؟ يا اين که چه عوامل دسـتوري باعث ايجاد ادبيت و هنجارشکني ميشود؟ يا اين که آيا حروف ربط و عطـف مـيتواننـد در ايجاد سبک شخصي نقش داشته باشند؟ با بررسي آثار سعدي از ايـن زاويـه مـيتواننـد پاسـخ داده شوند.
عطف ترکيب اضافي غـــــم و شـــــادماني نمانـــــد وليـــــک جــــزاي عمــــل مانــــد و نــــام نيــــک (همــــــــــــان : ٢٤٦) کــــه جمهــــور بــــر ســــايه همــــتش مقيمنــــــد و بــــــر ســــــفره نعمــــــتش (همان : ٢٥٣) يکي ديگر از ويژگيهاي زبان سعدي، زيباسازي و ادبيکردن کلام با نـوع خاصـي از بـه کارگيري (و) عطف است که عبارت است از: فاصله انداختن بين معطوف و معطوف عليه که معمولا با آوردن فعل بين آن ها صورت ميگيرد؛ به عنوان مثال در جملۀ (سـخن هـاي سـعدي مثال و پند است )، جمله طبق دسـتور معمـول زبـان فارسـي بـه کـار رفتـه و در آن هـيچ گونـه نوآوري و هنجارشکني صورت نگرفته است ؛ اما سعدي تنهـا بـا جابجـا کـردن حـرف «و» در جملــه نــوعي هنجارشــکني و نــوآوري بــه وجــود آورده و آن را داراي ادبيــت و زيبــايي کرده است .