چکیده:
هدف پژوهش حاضر تحلیل روانشناختی ثروتمندان متمول «مترفین» و عالمان فاسد از منظر قرآن کریم به عنوان دو گروه مرجع است. برای رسیدن به این هدف ابتدا ملاک و معیارهای گروه و گروه مرجع از نگاه علم معاصر تبیین گردید و سپس با روش تحلیل محتوای کیفی، آیات مرتبط با بحث مورد بررسی قرار گرفت، برای این مهم از واژگان مرتبط «تبع»، «اسوه» و «اقتداء» استفاده شد. با توجه به اهمیت دو گروه ثروتمندان و عالمان فاسد و تاثیر بهسزای آنها در جامعه، این دو گروه به عنوان جامعه هدف انتخاب شدند؛ در ادامه با استفاده از روش تفسیر موضوعی، آیات مرتبط با این دو گروه تحلیل و ویژگی های آنها از قرآن کریم استخراج شد. یافتهها نشان داد ویژگیهای مترفین شامل تکرار و اصرار بر راه اشتباه، مقدم دانستن منافع خود بر حق و حقیقت، ارائه منطقی نادرست و لجاجت در مسیر انحراف و ویژگیهای عالمان فاسد شامل استفاده از اموال ناحق و نامشروع، جمع آوری ثروت و عدم پرداخت وجوهات شرعی، مسدود کردن راه خدا، تحریف احکام الهی و کتمان حق، به دست آمد.
The aim of the present study is to analyze the psychology of the wealthy rich “corrupt_Motrafin” and corrupt scholars from the perspective of the Holy Quran as two reference groups. To achieve this goal, first the criteria of the reference group and the reference group were explained from the perspective of contemporary science, and then by the method of qualitative content analysis, the verses related to the discussion were examined. For this purpose, the related words \”subordination_Tabe\”, \”model_Osveh\” and \”following_Eqtedae\” were used. Given the importance of the two groups of rich people and corrupt scholars and their beneficial effect on society, these two groups were selected as the target community; Then, using the method of thematic interpretation, verses related to these two groups were analyzed and their characteristics were extracted from the Holy Quran. The findings showed that the characteristics of the erring people include repetition and insistence on the wrong path, prioritizing their interests over the truth, presenting false logic and stubbornness in the path of deviation and the characteristics of corrupt scholars. It included the use of unlawful and illegitimate property, the accumulation of wealth and non-payment of religious funds, the blocking of God’s way, the distortion of divine commandments, and the concealment of truth.
خلاصه ماشینی:
در این پژوهش نگارنده به دنبال آن است که گروههای مرجع ثروتمندان و عالمان فاسد را در قرآن بررسی کرده و با نگاه روانشناختی و اجتماعی این مهم را تحلیل نماید.
قبل از وارد شدن به اصل بحث لازم است مفاهیم اصلی تحقیق مورد بررسی قرار گیرد: گروه: از عناوین زیر بنایی در بحث گروههای مرجع مفهوم گروه است، برخی گروه را چنین تعریف کردهاند: «گروه مرکب از تعدادی از انسانهاست که با یکدیگر روابط متقابل داشته، از عضویت خود در یک جمع(که اعضای آن از یکدیگر انتظار اعمال و رفتار مشترکی دارند)، آگاهاند» (کوئن، 1373) عدهای دیگر بیان کردهاند: «تعامل دو نفر یا بیشتر که برای اهداف مشترک، اثرگذاری، اثرپذیری، کنش متقابل که همان احساس نیاز، پیوند و انسجام، وابستگی، ثبات و دوام و ایفای نقش میباشد مورد توجه قرار میگیرد» (عیسی مراد، 1389).
تعامل و ارتباط اعضای گروه از دیگر ویژگیهای تشکیل گروه است که در مترفین میتوان این تعامل را دید، تا جایی که آنها به عنوان سردمداران گمراهى و ضلالت به دنبال گمراه کردن مردم برای بیشتر بهره بردن و ثروت اندوزی هستند.
از آیات قرآن کریم موارد زیر به دست میآید: الف) تکرار و اصرار بر راه اشتباه: از ویژگی افرادی که در نعمتهای مادی غرق شدهاند و خدا را فراموش کردهاند اصرار بر اشتباه است، این نکته در سوره واقعه آمده است: « إِنَّهُمْ كانُوا قَبْلَ ذلِكَ مُتْرَفِینَ (45) وَ كانُوا یُصِرُّونَ عَلَى الْحِنْثِ الْعَظِیم» در مورد تعبیر «حنث عظیم» اختلافی بین مفسرین موجود است برخی منظور آیه را اصرار بر گناه بزرگ میدانند (طبرسی، 1372)، آلوسی (1415) آیه را به اصرار بر گناه عظیم به معنای گناهان کبیره و یا شرک خدا ترجمه کرده است و طباطبائی (1374) معنایی مطلق برای حنث در نظر دارد و اطاعت از غیر خدا را صحیح میداند.