چکیده:
یکی از ارکان ضروری برای اطمینان از انطباق با شریعت فعالیتهای مالی، بانکی و بیمهای در کشورهای مختلف، وجود نظارت شرعی است. طبق تعریف هیئت خدمات مالی اسلامی، سیستم حاکمیت (نظارت) شریعت به مجموعه ترتیبات سازمانی و نهادی مربوط میشود که از طریق آنها یک نهاد ارائهدهنده خدمات مالی اسلامی اطمینان حاصل مینماید که در ورای ساختارهای خود، یک نظارت شرعی مؤثر و مستقل وجود دارد. در این تحقیق با درنظرگرفتن اشکالات و چالشهای نظارت شرعی موجود در بازار سرمایه ج.ا.ا به دنبال مؤلفههای ارتقای نظارت شرعی هستیم. در این راستا با استفاده از روش گروه کانونی، ضمن بررسی و استفاده از استانداردهای IFSB و AAOIFFI و پژوهشهای مشابه در این حوزه، با ارائه پرسشنامه استانداردشده توسط خبرگان این حوزه در گروه کانونی تشکیل شده، مؤلفههای ارتقای نظارت شرعی بازار سرمایه ج.ا.ا استخراج گردید. از جمله نتایج پژوهش میتوان به موارد «صلاحیت فقهای کمیته فقهی، استقلال کمیته فقهی، وظایف و اختیارات کمیته فقهی، مدیریت تعارض منافع در کمیته فقهی، ساختار بومی کمیته فقهی و مناسب با ابعاد سازمان، دسترسی به اطلاعات و رازداری نسبت به آن در کمیته فقهی، سازگاری با شریعت، نظارت پیوسته، جامع و سیستمی» اشاره نمود.
One of the essential elements for ensuring compliance with the Shari'ah is financial, banking and insurance activities in different countries. As defined by the Islamic Financial Services Board, the Shariah system of governance relates to a set of institutional and institutional arrangements Through them an institution providing Islamic financial services is assured Beyond its structures, there is effective and independent religious supervision. Taking into consideration the challenges and challenges of religious supervision in the Iranian capital market, we are looking for components to promote religious supervision. In this research using the focal group method, while reviewing and applying IFSB and AAOIFFI standards and related research in this area, A standard questionnaire was developed by experts in the field in the focus group, the components of promoting religious supervision of the Iranian capital market were extracted. The results of the research can include: jurisdiction jurisprudence jurisprudence, jurisprudence committee independence, jurisprudence committee responsibilities, conflict of interest management in the jurisprudence committee, native structure of the jurisprudence committee and appropriate organization dimensions, access to information and confidentiality. The Jurisprudence Committee cited Shariah Compliance, Continuous, Comprehensive and Systematic Monitoring.
خلاصه ماشینی:
هدف از اين نظارت در نهايت دستيابي به اقدامات ، فعاليت ها، تدابير، اصول و روش هايي است که به وسيله آنها بتوان ريسک شريعت در نظام بانکي (به طور عام ) و يا يک مؤسسه ٧٢ مالي و يا بانک اسلامي (به طور خاص ) را حداقل نمود و يا کاهش داد (سازمان حسابداري و حسابرسي مؤسسات مالي اسلامي، ٢٠١٠م ، ص ٤٢).
درصورتي که برخي نهادهاي مالي قصد ارائه خدمات مالي اسلامي داشته باشند، بخش نظارت شرعي آن را به خبرگان مالي اسلامي برون سپاري ميکنند (٢٠٠٩ ,Laldin) براي سرمايه گذاران مسلمان در اين کشورها، آنچه به نظر مي رسد اين است که هر فرد سرمايه گذار براي اطمينان از شرعيبودن فعاليت هاي مؤسسات مالي مدنظر خود، ابتدا با بررسي مؤسساتي که وظيفه تأييديه شرعي ساير مؤسسات را بر عهده دارند، به اين اطمينان برسد که چنين مؤسساتي کاملاً مستقل بوده و کار تخصصي خود را بدون درنظرگرفتن منافع مؤسسات مالي انجام مي دهد؛ همچنين فرد سرمايه گذار مي بايست به اين اطمينان برسد که آيا مؤسسه مالي اسلامي داراي خبرگان شريعت مورد تأييد يکي از نهادهاي مالي اسلامي بين المللي مانند AAOIFI يا IFSB هستند يا خير.
در اين پژوهش ، پژوهشگران براي کاهش محدوديت روش گروه کانوني، ابتدا با بررسي عميق ادبيات نظري بحث درباره کميته هاي شريعت ، استانداردهاي بين المللي مالي اسلامي درباره حاکميت شريعت ، پرسشنامه هاي پژوهش مشابه در حوزه بانکداري اسلامي، مؤلفه هاي اوليه ارتقاي نظارت شرعي جهت ارائه به گروه کانوني احصا گرديد.