چکیده:
در نظام حقوقی اسلام و بینالملل مداخله در امور داخلی دولتها براساس اصل عدم مداخله، منع شده است. اما بر این اصل، براساس اصول و معیارهایی استثناء وارد شده است. در این مقاله مهمترین اصول مشروعیت مداخله از دیدگاه اسلام با مراجعه به منابع فقهی و حقوقی تبیین و توسعه مفهوم مداخله با ذکر موارد مشابه آن، در نظام حقوق بینالملل مورد بررسی قرار گرفته است. هدف از این پژوهش ایجاد تطابق و تعامل بیشتر اصول مشروعیت مداخله، با قوانین موجود در نظام حقوق بینالملل و مسایل مستحدثه مطروحه در جهان امروز است. در این مقاله براساس مطالعه توصیفی، تحلیلی و تطبیقی اصول کرامت انسانی، جهاد دعوت، دفاع از دیگری و اصل امنیت دستهجمعی، جهاد تدافعی یا دفاع مشروع و مداخله مبتنی بر دعوت و یا قرارداد بهعنوان مهمترین اصول مشروعیت مداخله معرفی شدهاند.
In the Islamic and international legal system, interference in the internal affairs of states is prohibited based on the principle of non-interference. An exception has been made based on principles and criteria according to this principle. This study examines the most important principles of the legitimacy of intervention from the Islamic point of view on referring to jurisprudential and legal sources to explain and develop the concept of intervention by mentioning similar cases in the international legal system. The purpose of this study is to make greater compliance and interaction of the principles of intervention legitimacy with the existing laws in the international legal system and the emerging issues in the world today. This study is introduced principles of human dignity, the jihad of invitation, defense of the other people, and the principle of collective security, defensive jihad or legitimate defense and intervention according to the invitation or contract as the most important principles of the legitimacy of intervention by using descriptive, and analytical study.
خلاصه ماشینی:
در این مقاله مهمترین اصول مشروعیت مداخله از دیدگاه اسلام با مراجعه به منابع فقهی و حقوقی تبیین و توسعه مفهوم مداخله با ذکر موارد مشابه آن، در نظام حقوق بینالملل مورد بررسی قرار گرفته است.
با بررسی آثار مذکور و منابع دیگر متوجه خواهیم شد که هر کدام از آنها تنها به بخشی از اصول مشروعیت مداخله پرداخته و یا اینکه بحث تطبیقی صورت نگرفته و تنها کتاب جهاد و اصل منع توسل به زور در اسلام و حقوق بین الملل معاصر (حسيني، 1391) است که به صورت وسیع موضوع را مورد بررسی قرار داده است.
در تحلیل فلسفۀ جهاد ابتدایی میتوان گفت اجتماع بستر رشد انسانهاست و انسان در ایدئولوژی اسلامی تنها مسئول خود نیست، بلکه نسبت به همنوعان خود نیز مسئول است؛ زیرا همۀ انسانها مخلوق و بندۀ خدا هستند و آزاد خلق شدهاند و نباید به بندگی دیگری درآیند؛ به این دلیل حاکمیت جور بر مردم، عامل اساسی در عدم رشد آنها شمرده میشود و نجات انسانها از ظلم ستمگران درواقع دفاع از ارزشهای انسانی است که راه را برای تعالي انسانها میگشاید.
براساس ماده 51 منشور ملل متحد، حق ذاتی دفاع مشروع منفرد یا جمعی، در صورت حملۀ مسلحانه علیه دولتی، تا زمانیکه شورای امنیت تدابیر لازمه را برای اعاده و حفظ و امنیت بینالمللی اتخاذ کند، بهعنوان یک استثنای مهم بر اصل عدم مداخله در روابط بینالملل تلقی میگردد.